Zbiorowiska chwastów towarzyszące kukurydzy wykazują na ogół bardzo zróżnicowany skład florystyczny. W ich skład wchodzą bowiem zarówno kojarzone z tą uprawą gatunki ciepłolubne (np. chwastnica, włośnice, szarłat, psianka), jak i rośliny doskonale przystosowane do niższych temperatur, które nawet w trakcie chłodnej wiosny mogą bardzo szybko opanować stanowisko (np. tobołki polne, jasnoty, przetaczniki). Szczególnie groźne jest zachwaszczenie pojawiające się najwcześniej, tj. równocześnie, a nawet jeszcze przed wzejściem kukurydzy. Takie rośliny wywierają bardzo silną presję konkurencyjną wobec gatunku uprawnego, a w sytuacji, gdy zabieg herbicydowy się opóźni, osiągną zaawansowane stadia rozwoju i staną się znacznie mniej wrażliwe na działanie substancji chwastobójczych.

Ochrona od początku wegetacji

Do wczesnej ochrony plantacji można wykorzystać herbicydy aplikowane w terminie przedwschodowym. Tego typu opryski eliminują chwasty już na etapie kiełkowania lub krótko po wzejściu, dzięki czemu siewki kukurydzy mają zapewnione korzystne warunki do wzrostu i rozwoju już od samego startu wegetacji. Rolnicy decydujący się na tego typu zabieg muszą dysponować szczegółowymi informacjami na temat zachwaszczenia stanowiska w przeszłości. Bardzo przydatna jest także znajomość ekologii i biologii poszczególnych gatunków chwastów. Posiadając taką wiedzę, można przewidzieć, jakie zachwaszczenie będzie problemem w nadchodzącym sezonie i na tej podstawie dobrać właściwy herbicyd.

Pryskać przedwschodowo, a dokładniej kiedy?

Okres od siewu do wschodów kukurydzy trwa na ogół od kilku do kilkunastu dni (w zależności od warunków siedliskowych). W teorii więc tyle samo czasu rolnik powinien mieć na wykonanie oprysku przedwschodowego. Jednak w wielu przypadkach tak nie jest, ponieważ zalecenia w etykietach preparatów często wskazują na węższy przedział czasowy, w którym należy przeprowadzić zabieg. Często natrafić można na zapis, że herbicyd powinien zostać zastosowany najpóźniej 3 dni po siewie lub bezpośrednio po nim! Kolejną istotną informacją jest to, że wiele preparatów doglebowych można wykorzystać także po wschodach kukurydzy. Dysponując takim środkiem, można w razie potrzeby (np. podczas suszy glebowej, która ograniczyłaby dostępność substancji czynnej) wstrzymać się z zabiegiem, czasami nawet o kilka tygodni.

Jakie substancje zastosować przed wschodami kukurydzy?

W ciągu ostatnich kilkunastu lat z programu ochrony kukurydzy „wypadło” kilka sprawdzonych i bardzo popularnych substancji czynnych stosowanych przedwschodowo (m.in. linuron, acetochlor, atrazyna). Jednak pomimo wyraźnej redukcji liczby dostępnych herbicydów wciąż możliwa jest bardzo skuteczna walka z zachwaszczeniem w tym terminie. W dalszej części artykułu przedstawione zostały wybrane substancje wykorzystywane do przedwschodowej ochrony plantacji kukurydzy przed chwastami.

Herbicyd pendimetalina

Herbicydem o bardzo długim stażu na krajowym rynku jest pendimetalina (np. Stomp 400 SC). Związek ten ma dość szerokie spektrum chwastobójcze, eliminuje wiele pospolitych chwastów, zarówno jedno-, jak i dwuliściennych. Lista gatunków wymienianych jako wrażliwe w etykietach poszczególnych preparatów często się nieco różni, co może wynikać np. z maksymalnej dopuszczonej dawki danego produktu. Sumarycznie, na podstawie informacji zawartych w różnych etykietach, za wrażliwe na działanie pendimetaliny można uznać takie chwasty jak m.in: chwastnica jednostronna, włośnica zielona, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, szarłat szorstki, tasznik pospolity i tobołki polne.

Wśród środków zawierających pendimetalinę można dostrzec spore rozbieżności odnośnie do zalecanego terminu oprysku. Niektóre dostępne są jedynie przedwschodowo, inne wyłącznie do wczesnych zabiegów nalistnych, a część etykiet dopuszcza oprysk w obu tych terminach.

Pendimetalina w terminie przedwschodowym dostępna jest także w fabrycznym połączeniu z dimetenamidem-P (np. Spectrum Plus).

S-metolachlor

Na plantacjach, gdzie podstawowym problemem są chwasty zaliczane do tzw. prosowatych, z powodzeniem można wykorzystać S-metolachlor (np. Metallica). W etykietach niemal wszystkich produktów jednoskładnikowych zawierających tę substancję jako gatunki wrażliwe wymienione są: chwastnica jednostronna, palusznik krwawy, włośnica zielona oraz psianka czarna. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z niedoborem opadów (przesuszona gleba), prawie każda etykieta tych środków dopuszcza przeprowadzenie oprysku jeszcze przed siewem kukurydzy z wymieszaniem z glebą na głębokość 5 cm. W razie potrzeby większość produktów jednoskładnikowych zawierających S-metolachlor można wykorzystać w terminie powschodowym, do stadium 4. liścia właściwego kukurydzy.

S-metolachlor jest chętnie wykorzystywany jako komponent produktów dwu- i trójskładnikowych. Dostępne są m.in. fabryczne mieszaniny S-metolachlor + terbutyloazyna (np. Gardo Gold 500 SE), S-metolachlor + mezotrion + terbutyloazyna (Lumax 537,5 SE). Produkty te można stosować przedwschodowo i we wczesnych terminach nalistnych.

Izoskaflutol w herbicydach wieloskładnikowych

Izoskaflutol to związek aktualnie dostępny wyłącznie w herbicydach wieloskładnikowych. Wchodzi w skład m.in. takich preparatów, jak: Jotamun, Metodus, Undito (wszystkie 650 WG), które dodatkowo zawierają mezotrion i terbutyloazynę. Środki te zarejestrowane są do stosowania przedwschodowego, najpóźniej 3 dni po siewie kukurydzy. Eliminują m.in. chwastnicę jednostronną, fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, jasnotę purpurową, komosę białą, rdestówkę powojowatą oraz samosiewy rzepaku. Izoksaflutol dostępny jest także w duecie z tienkarbazonem metylu (Adengo 315 SC), który można aplikować po siewie, ale przed wschodami kukurydzy (BBCH 00-09) lub po wschodach kukurydzy do końca fazy 2 liści (BBCH 10-12). Jako gatunki wrażliwe etykieta tego produktu wymienia: chwastnicę jednostronnną, włośnicę, komosę białą, szarłat szorstki, rdestówkę powojowatą (rdest powojowaty) oraz kilka innych chwastów dwuliściennych.

Petoksamid

Petoksamid to kolejny uniwersalny herbicyd, dostępny zarówno w terminie przed-, jak i powschodowym. W etykietach produktów jednoskładnikowych bazujących na tej substancji i zarejestrowanych w kukurydzy (Successor 600 EC i Traxor 600 EC) jako chwasty wrażliwe wymienione są: blekot pospolity, bodziszek drobny, chwastnica jednostronna, gorczyca polna, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, przetacznik perski, psianka czarna, rdest plamisty, szarłat szorstki, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne oraz wilczomlecz obrotny. Gatunkiem średnio wrażliwym jest m.in. komosa biała, która jest jednak dobrze eliminowana przez fabryczne połączenie petoksamidu z terbutyloazyną (Successor
Tx 487,5 SE).

Terbutyloazyna

Terbutyloazyna to ostatnia substancja z grupy triazyn dostępna w uprawie kukurydzy. Jedną z jej zalet jest długie działanie odglebowe, dzięki któremu wschody chwastów są ograniczone przez okres 6-8 tygodni po zabiegu. Związek ten reprezentują trzy produkty jednoskładnikowe: Terbustar, Terbusar, Tezosar (wszystkie 500 SC). Ich etykiety jako chwasty wrażliwe wymieniają: fiołka polnego, komosę białą, marunę bezwonną, przetacznika polnego, przytulię czepną, psiankę czarną, rdestówkę powojowatą (rdest powojowaty), szarłata szorstkiego oraz tasznika pospolitego. Preparaty te można stosować po siewie, ale przed wschodami kukurydzy (BBCH 00-05) oraz od fazy 2 do 6 liści kukurydzy (BBCH 12-16). Jednak najlepiej działają, gdy zabieg wykona się do fazy 4 liści kukurydzy. Terbutyloazyna bardzo często jest wykorzystywana jako komponent preparatów wieloskładnikowych i występuje w towarzystwie m.in. S-metolachloru, petoksamidu czy też sulkotrionu (Sulcotrek 500 SC).

Chlomazon po raz pierwszy w kukurydzy

W ubiegłym roku w krajowym rejestrze środków ochrony roślin pojawił się po raz pierwszy herbicyd zawierający chlomazon w mieszaninie z mezotrionem (Iseran). Może on być stosowany bezpośrednio po siewie, do fazy, kiedy pochewka liściowa kukurydzy przebija się na powierzchnię gleby (BBCH 00-09). Produkt w maksymalnej zalecanej dawce eliminuje takie chwasty, jak: fiołek polny, komosa biała, samosiewy rzepaku i szarłat szorstki. Chwastnica jednostronna jest określana w etykiecie jako gatunek średnio wrażliwy. Niektóre odmiany kukurydzy (szczególnie nowe) mogą reagować objawami fitotoksyczności na działanie tego środka, dlatego zaleca się przeprowadzić zabieg próbny lub przed opryskiem skontaktować się z doradcą bądź przedstawicielem podmiotu posiadającego zezwolenie.

Przed wschodami kukurydzy, ale po wschodach chwastów

Glifosat (np. Roundup Active 360) to związek o bardzo szerokim spektrum działania, który można wykorzystać w szczególnej sytuacji, gdy chwasty wzejdą wcześniej niż kukurydza. Jest to herbicyd nieselektywny, zatem nieprawidłowo zastosowany może spowodować całkowite zniszczenie plantacji. Zabieg należy wykonać nie później niż 3 dni przed wschodami kukurydzy!

Na koniec warto przypomnieć, aby przed każdym opryskiem dokładnie przestudiować etykietę stosowanego środka i trzymać się podanych w niej zaleceń. Zależą od tego nie tylko skuteczność chwastobójcza oraz selektywność dla upraw, lecz także bezpieczeństwo dla środowiska i osoby wykonującej zabieg.