Jednym z głównych zabiegów pielęgnacyjnych na plantacjach ziemniaka jest niszczenie rozwijających się chwastów. Szkodliwość ich występowania polega na ograniczaniu roślinom ziemniaka wody, światła i składników pokarmowych, co w konsekwencji obniża plon i pogarsza jego strukturę, sprzyja większej podatności roślin na choroby i szkodniki, utrudnia zbiór poprzez spadek wydajności pracy, wzrastają uszkodzenia mechaniczne bulw, co powoduje dalsze straty w czasie przechowywania oraz pogorsza się jakość plonu (wzrost wad zewnętrznych i wewnętrznych bulw). Najczęściej występujące gatunki chwastów na plantacjach ziemniaka spośród gatunków jednoliściennych to perz właściwy i chwastnica jednostronna, a z dwuliściennych: komosa b iała i rdest powojowaty.

ODCHWASZCZANIE MECHANICZNE

Odchwaszczanie mechaniczne ziemniaka po wschodach ma ograniczony charakter i jest znacznie mniej skuteczne od zabiegów wykonywanych przed wschodami. Rozwój roślin narzuca konieczność zakończenia ich wykonywania przed zwarciem międzyrzędzi. Najczęściej wykonuje się 2-3 zabiegi za pomocą obsypnika z elementami spulchniającymi i niszczącymi chwasty (np. gęsiostopki). Ze względu na zaawansowanie wegetacyjne odchwaszczana jest głównie dolna partia redlin.

Podstawową zasadą, której należy przestrzegać w czasie wykonywania zabiegów mechanicznych, jest niedopuszczenie do nadmiernego rozwoju ukorzenienia się chwastów. Chwasty należy niszczyć w początkowej fazie ich rozwoju. Jeśli niszczymy je w fazie siewek - białych nitek, to mamy szansę wyeliminować je w 95-98 proc. Mechaniczne odchwaszczanie wykonane z opóźnieniem - w momencie, gdy chwasty dwuliścienne wytworzyły już pierwszą parę liści właściwych, obniża odsetek zniszczonych chwastów do 45-60 proc.

ODCHWASZCZANIE CHEMICZNE

Zabiegi herbicydowe powschodowe powinny być wykonywane najpóźniej do fazy zwierania rzędów roślin ziemniaka, a chwasty najlepiej, jeżeli znajdują się w fazie siewek do fazy krzewienia. Zapewnia to swobodne dotarcie herbicydu do nich i wysoką skuteczność działania środka. Przykłady herbicydów do zwalczania chwastów po wschodach przedstawia tabela. Należy pamiętać, że niektóre herbicydy powschodowe, w tym szczególnie służące do zwalczania chwastów jednoliściennych, mają długi okres karencji, czyli dezaktywacji w roślinie po zastosowaniu. Należy to mieć na uwadze, przede wszystkim stosując je w uprawie ziemniaka na wczesny zbiór.

Podstawową zaletą powschodowych zabiegów chwastobójczych jest możliwość rozpoznania gatunku i dobrania odpowiedniego herbicydu. Mankament zaś to fakt, że należy uwzględnić także ewentualny wpływ herbicydu na zaburzenia w rozwoju roślin ziemniaka, tzn. mogą wystąpić objawy fitotoksyczności najczęściej w postaci żółtych przebarwień na liściach (w przestrzeniach międzynerwowych oraz na brzegach) uwidaczniających się po kilku dniach od aplikacji. Dlatego zabiegi po wschodach ziemniaków z wykorzystaniem herbicydów zawierających metrybuzynę (np. Sencor Liquid 600 SC, Mistral 70 WG) należy stosować po zapoznaniu się z tolerancją odmian na jej działanie. Z badań przeprowadzonych w zakładzie IHAR w Boninie wynika, że zależnie od odmiany uszkodzenia wywołane działaniem metrybuzyny mogą powodować obniżkę plonu bulw w granicach od 5 do 60 proc., a nawet całkowite zamieranie roślin. Do sytuacji takiej dochodzi wówczas, gdy na danej odmianie nie zaleca się powschodowego stosowania metrybuzyny.

POMOCNE ADIUWANTY

Wzrost efektu zwalczania chwastów można uzyskać, stosując połączenie herbicydów z adiuwantami. Ich zadaniem jest poprawienie skuteczności działania herbicydu poprzez wzrost absorpcji środka, ponieważ adiuwanty powodują zmniejszenie napięcia powierzchniowego kropel cieczy użytkowej oraz dokładniejsze pokrycie nimi opryskiwanej powierzchni. Dodatkowo adiuwanty zapobiegają krystalizacji cieczy użytkowej na roślinach i opóźniają jej wysychanie oraz powodują wzrost przyczepności i rozpuszczalności herbicydu. Dlatego stosowanie herbicydów łącznie z adiuwantami pozwala zniwelować ryzyko spadku skuteczności środka stosowanego w niekorzystnych warunkach środowiska, np. przy niskiej wilgotności powietrza czy opadach deszczu występujących po aplikacji środka.

Stosując walkę chemiczną z chwastami, należy pamiętać, że w zestawie zalecanych herbicydów nie ma takich, które niszczą wszystkie gatunki chwastów. Większość dostępnych herbicydów niszczy głównie gatunki chwastów dwuliściennych. Jeśli na danym polu występują chwasty jednoliścienne jednoroczne (chwastnica jednostronna, wiechlina roczna, włośnica zielona) bądź jeszcze gorzej perz właściwy - roślina wieloletnia, to należy zastosować do zniszczenia ich graminicydy.

O skuteczności działania herbicydu, oprócz odpowiednio dobranego środka i terminu zabiegu, decydują również czynniki środowiskowe. Nie powinno się wykonywać zabiegów przy wysokiej temperaturze i nasłonecznieniu, które przyspieszają rozkład i dezaktywację substancji czynnych preparatów.

 

Artykuł ukazał się w majowym numerze miesięcznika "Farmer"