Odporność w populacji chwastów narasta powoli. Pierwsze osobniki odporne pojawiają się zwykle po kilku, częściej kilkunastu latach stosowania herbicydów o tym samym mechanizmie działania. Na proces uodpornienia się chwastów podatne są w największym stopniu gatunki charakteryzujące się bardzo dużą plennością, czyli te, które mają bardzo duży współczynnik rozmnażania. Taką plenną rośliną jest m.in. rumianek pospolity. Jedna roślina może wydać ponad tysiąc nasion, które zachowują zdolność kiełkowania nawet 10 lat. Jest chwastem bardzo pospolitym w naszym kraju. Zachwaszcza m.in. takie uprawy jak zboża, rzepak, ziemniak, burak cukrowy. Powszechność jego występowania oraz stosowanie przez wiele lat tych samych substancji sprawiają, że w efekcie obserwuje się również i w przypadku tego gatunku stopniowy wzrost odporności.

Pierwsze biotypy rumianku pospolitego odporne na herbicydy z grupy sulfonylomoczników (grupa ALS) opisano w Niemczech w roku 2006. Należało się zatem spodziewać, że problem odporności dotyczy także naszego kraju. Przypuszczenia te potwierdzili m.in. naukowcy z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu w składzie prof. dr hab. Kazimierz Adamczewsk, dr hab. Kinga Matysiak i dr hab. Roman Kierzek. Przeprowadzili oni badania ścisłe w tym kierunku. Wyniki opublikowali w2018 r. we Fragmenta Agronomica 35(3).

NIEPODWA ŻALNE DOWODY

Z terenu północnowschodniej Polski (Mazur) oraz z okolic Poznania zebrano w latach 2014-2016 11 prób roślin rumianku pospolitego z pszenicy ozimej. 1 próba pochodziła z jednego konkretnego pola i stanowiła próbę losowo pobraną z 40-50 dojrzałych roślin. Rośliny dosuszano w szklarni i wydobyto z nich nasiona. Następnie nasiona na tydzień umieszczono w lodówce w temperaturze ok. -5oC, aby przerwać okres spoczynku. Tak przygotowane nasiona były przedmiotem badań w celu określenia odporności na herbicydy.

BADANIA SZKLARNIOWE

W celu udowodnienia zjawiska odporności założono więc dwa doświadczenia ścisłe, które przeprowadzono w szklarni. Do każdego wazonu wysiewano po 20-25 nasion. Po wschodach rośliny przerywano, pozostawiając w wazonie po 12 sztuk. W pierwszym etapie rośliny rumianku potraktowane oddzielnie były herbicydami o różnym mechanizmie działania, jak: Granstar 75 WG w dawce 25 g/ha (tribenuron metylowy) oraz Chwastox Turbo 340 SL 2 l/ha (MCPA + dikamba). Zabieg opryskiwania wykonano w fazie 3-4 liści roślin. Miało to na celu wyłonić rośliny, które nie zareagowały na zastosowane herbicydy. Okazało się, że tylko trzy próby nie były zwalczane przez tribenuron metylowy. Dlatego z tymi próbami wykonano dalsze badania, w których zastosowano tribenuron metylowy w 8 dawkach od 2,34-300 g/ha. A dla potwierdzenia mechanizmu odporności zastosowano sulfometuron (Oust 75 WG) w 8 dawkach od 18,25-1500 g/ha.

Po 4 tygodniach od zabiegu określono świeżą masę części nadziemnych w celu określenia współczynnika odporności. Dzięki tym badaniom potwierdzono występowanie biotypów odpornych na tribenuron metylowy. Dwa z nich pochodziły z Mazur (z miejscowości Paluzy i Równina Górna) oraz jeden z Plewisk k. Poznania.