Szczególnie wysokie nasilenie widoczne jest w uprawach wcześnie sianych i w przypadkach zaprawiania ziarna słabą zaprawą lub co gorsza wysianych bez zaprawiania.

Za pleśń śniegową odpowiedzialny jest grzyb Microdochium nivale, który poraża młode rośliny już jesienią. Przenosi się głównie przez zakażone nasiona pochodzące z wcześniej porażonych kłosów. Źródłem porażenia jest także gleba, gdyż patogen może przetrwać na resztkach pożniwnych.

Kiedy dochodzi do infekcji pleśnią śniegową?

Choć wyraźne objawy pleśni śniegowej są widoczne dopiero wczesną wiosną, to udowodniono, że to w dużej mierze warunki jesienne, a następnie zimowe mają wpływ na to, na ile choroba stanie się groźna dla roślin.

Do porażenia na większą skalę dochodzi częściej, gdy przedłużony zostaje okres kiełkowania i wschodów roślin. Ryzyko jest większe także na plantacjach gęstych, wybujałych i niedożywionych (następstwo długiej jesieni), jak również w warunkach wysokiej wilgotności gleby. Wówczas w łanach panuje podwyższone stężenie CO2, a to ważny czynnik sprzyjający rozwojowi choroby.

Zimowe warunki decydują o dalszych losach patogenu, zwłaszcza, jeśli śnieg, spada na niezmarzniętą glebę i długo zalega. Warto także zaznaczyć, że cześć plantacji była także porażona w stopniu dość silnym mączniakiem prawdziwym zbóż i traw oraz liście mogły ulec zjawisku wysmalania podczas mroźnych dni bez pokrywy śnieżnej. Obumierające tkanki oraz niezmarznięta gleba stwarzały warunki podwyższonego CO2 i przez co choroba mogła się szybko rozwijać. 

Objawy pleśni śniegowej

Występują najczęściej placowo w postaci białego nalotu grzybni na porażonych tkankach. Nalot sukcesywnie zanika i jednocześnie na wcześniej porażonych i martwych już liściach pojawiają się dobrze widoczne brązowe lub czarne punkty otoczni grzyba. Rośliny, które przeżyją, odznaczają się zdecydowanie słabszym rozwojem.

Typowe objawy pleśni śniegowej Fot. A. Kobus
Typowe objawy pleśni śniegowej Fot. A. Kobus

Jak można wspomóc na tym etapie słabe łany?

Główne metody zapobiegania pleśni śniegowej to zaprawianie ziarna zaprawą zdolną do ograniczenia tego patogena oraz prawidłowa agrotechnika, wspomagająca rozwój silnych i zdrowych roślin.

Jeśli obsada nie jest mocno przerzedzona, aby ratować uszkodzone łany ważne jest wcześnie podana I dawka azotu, która ma za zadanie pobudzić rośliny do regeneracji oraz szybszego rozwoju. Aby ograniczyć rozwój grzybni na kolejne rozwijające się organy (podstawę źdźbła, liście kłosy), dobrze, aby zastosować w zabiegu T-1 fungicyd zdolny do ograniczania chorób fuzaryjnych.

Porażone chorobami pszenżyto na Kujawach Fot. M. Mojzesowicz
Porażone chorobami pszenżyto na Kujawach Fot. M. Mojzesowicz

Jeśli szkody są znaczne (wiele roślin wypadło lub mamy do czynienia z licznymi placami martwych roślin), to niestety należy rozważyć przesiew plantacji. Pszenżyto nie ma takiej zdolności do dokrzewienia jak pszenica, stąd możemy mieć później problem z uzyskaniem odpowiedniej obsady kłosów na jednostce powierzchni, która zapewni satysfakcjonujący plon.