W ramach odbywającej się w dniach 16-18 lutego 62. Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin, prof. Zdzisław Klukowski z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i prof. Jacek Piszczek z IOR wygłosili wykład pt. „Niechemicznie możliwości ograniczenia szkodliwości szarka komośnika (Asproparthenis punctiventris Germ. – Curculionidae). Prognozowanie aktywności wiosennej”. Jaka jest charakterystyka tego szkodnika? Jak z nim walczyć?

Jak zaznaczył na wstępie prof. Jacek Piszczek, szarek komośnik jest stosunkowo nowym zagrożeniem w Polsce. Po raz pierwszy został zaobserwowany w 2016 roku na Zamojszczyźnie, gdzie dotarł z terenu Ukrainy. Gatunek ten może stanowić duże zagrożenie dla plantacji buraka cukrowego ze względu na niewielką skuteczność chemicznych metod zwalczania.

Charakterystyka szkodnika

Szarek komośnik jest chrząszczem o długości ciała około 1,5 cm. Na pokrywach skrzydeł występują dwa ciemniejsze paski włosków, układające się w literę „V”, które z czasem się ścierają i u starszych osobników mogą nie być widoczne. Samice składają do 300 jaj, średnio 120 -160 sztuk. Szarek komośnik żeruje tylko w dzień. Zjada w pierwszej kolejności blaszki i ogonki liściowe buraków cukrowych, a w następnej kolejności wgryza się w korzeń.

Szkodnik pojawił się w 2016 roku na Zamojszczyźnie, gdzie obecnie nasilenie jego występowania jest największe. W ostatnim czasie powodował jednak szkody w burakach również w okolicach Działoszyc i Sandomierza w województwie świętokrzyskim oraz Wyszogrodu w województwie mazowieckim.

Ograniczenie szkodliwości

Jako sposoby zapobiegania zniszczeniu plantacji buraków cukrowych przez szarka komośnika prof. Jacek Piszczek wymienia w pierwszej kolejności unikanie uproszczeń w uprawie po zbiorze buraka. Jak zaznacza, głęboka orka daje większe prawdopodobieństwo uszkodzenia chrząszczy, które następnie zginą zaatakowane przez grzyby. Kolejną metodą, jaką wspomniał profesor jest zagęszczony siew na skraju pola od strony ubiegłorocznego buraczyska i intensywna ochrona chemiczna na tej części pola, gdzie zgromadzona będzie większość osobników. Ważną kwestią jest również niszczenie chwastów komosowatych, które także są chętnie zjadane przez chrząszcze. Jako najważniejszy czynnik ograniczający szkodliwość szarka komośnika prof. Piszczek wymienił stosowanie pułapek feromonowaych i oddzielanie obecnych plantacji buraka od ubiegłorocznych polami obsianymi innym gatunkiem.

Cykl rozwojowy szarka komośnika

Rozwój chrząszcza przybliżył prof. Zdzisław Klukowski. Jak wyjaśnił, szarek komośnik zimuje w postaci imago, nie straszne są mu nawet utrzymujące się przez kilka dni kilkunastostopniowe mrozy, a następnie wiosną przemieszcza się na nowe zasiewy buraka, składa jaja i żeruje na młodych roślinach. Następnie w okresie od czerwca do sierpnia korzenie buraków zostają zaatakowane przez larwy, a w dalszej kolejności poczwarki, żerujące od października.

Prognozowanie aktywności

Prof. Klukowski przedstawił czynniki, na podstawie których prognozuje się aktywność wiosenną chrząszcza. Wymienił między innymi, że intensywne opady w okresie od maja do lipca zwiększają zamieranie jaj i larw, a następnie deszcze w sierpniu i wrześniu mogą przyczynić się do śmiertelności larw w zastoiskach. Na koniec dodał, że najnowsze prognozy zakładają niewielką liczebność szarka komośnika w roku 2022, przede wszystkim w lokalnych ogniskach na Zamojszczyźnie.