Badania prowadzone w Instytucie Warzywnictwa wykazały, że współczynnik opłacalności zaprawiania nasion środkami chemicznymi jest często bardzo duży. Każda złotówka wydana na zaprawianie może zwrócić się nawet trzydziestokrotnie. Dodatni wpływ zaprawiania na wschody roślin pozwala niejednokrotnie na zmniejszenie normy wysiewu nasion. Na przykład zaprawianie nasion preparatem Apron XL 350 ES (metalaksyl) dzięki radykalnej ochronie przed zgorzelą siewek umożliwia zmniejszenie normy wysiewu o około 20 proc. Zastosowanie zaprawy Baytan Universal także pozwala na zmniejszenie normy wysiewu zbóż o około 15 proc.

W wyniku zaprawiania otrzymuje się zwykle bardziej wyrównane wschody roślin. Młode siewki rozwijają się lepiej, mniej chorują, szybciej rosną i w rezultacie wydają plony wyższej jakości. Dzięki ochronie przed chorobami racjonalne zaprawianie nasion w dużym stopniu ogranicza występowanie szkodliwych dla ludzi i zwierząt mikotoksyn.

Skuteczność zaprawiania zależy od właściwego doboru zaprawy i dokładnego wykonania zabiegu. Podstawowym warunkiem doboru właściwych zapraw jest dobra znajomość patogenów zagrażających roślinom, zwłaszcza w pierwszych fazach wzrostu. Ponieważ młode rośliny porażane są przez wiele chorób i szkodników, w nowoczesnej ochronie zaleca się stosowanie zapraw kilkuskładnikowych, o szerszym spektrum działania.

W wypadku stosowania tradycyjnej techniki zaprawiania najpierw należy dodać do nasion zaprawy fungicydowe i dokładnie wymieszać je w czasie pięciu minut. Jeżeli zalecany jest także insektycyd, należy go dodać po zaprawieniu fungicydami i ponownie zaprawiać przez pięć minut.

Przeznaczony do zaprawiania materiał siewny powinien być oczyszczony i pozbawiony nasion chwastów, kurzu i innych zanieczyszczeń, na których osiada znaczna część zaprawy. Należy pamiętać, że materiał siewny rozprowadzany przez Centrale Nasienne jest przeważnie już zaprawiony. Z tego względu przy zaopatrywaniu się w Centralach Nasiennych należy żądać informacji, czy nasiona są zaprawione i jakimi preparatami.

Ze względu na to, że wiele zapraw należy do silnych trucizn, przy pracy ze środkami chemicznymi trzeba bezwzględnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa pracy. Przed przystąpieniem do zaprawiania należy dokładnie przeczytać instrukcję stosowania zapraw, umieszczoną na opakowaniu środka.

Preparaty zalecane do zaprawiania nasion ważniejszych upraw:

Pszenica ozima:
(zastosować jeden z podanych niżej środków):

  • Baytan Universal 094 FS – chroni uprawy pszenicy przed śniecią cuchnącą, śniecią gładką, głownią pylącą, zgorzelą siewek, pleśnią śniegową, pałecznicą zbóż, ogranicza też rozwój mączniaka prawdziwego.
  • Raxil 060 FS – zwalcza śnieć cuchnącą, śnieć gładką, głownię pylącą, zgorzel siewek.
  • Vincit 050 FS – niszczy śnieć karłową, śnieć cuchnącą, śnieć gładką, głownię pylącą, zgorzel siewek, pleśń śniegową.
  • Vitavax 200 FS – niszczy śnieć cuchnącą, śnieć gładką, głownię pylącą, zgorzel siewek, pleśń śniegową.
  • Premis total 325 FS – spektrum działania jak Vitavax 200 FS.
  • Panoctine 350 LS – zwalcza śnieć cuchnącą, śnieć gładką, zgorzel siewek i pleśń śniegową.
  • Jockey 201 FS – zwalcza śnieć cuchnącą, śnieć gładką, głownię pylącą, zgorzel siewek, zgorzel podstawy źdźbła, rdzę brunatną, mączniaka prawdziwego.

Żyto:

  • Baytan Universal 094 FS – zwalcza głownię źdźbłową, pleśń śniegową, pałecznicę zbóż, zgorzel siewek,
  • Maxim 025 FS, Vincit 050 FS, Vitavax 200 FS, Premis Total 325 FS – każdy z preparatów niszczy głownię źdźbłową, pleśń śniegową i zgorzel siewek.

Jęczmień ozimy:

  • Baytan Uniwersal 094 FS – zwalcza głownię pylącą, rynchosporiozę, głownię zwartą, pasiastość liści, plamistość siatkową, pałecznicę zbóż, zgorzel siewek, pleśń śniegową, mączniaka prawdziwego, rdzę karłową.
  • Dubelt Jęczmień 040 FS – niszczy głownię pylącą i głownię zwartą, pasiastość liści i zgorzel siewek.
  • Maxim Star 025 FS – zwalcza głownię pylącą, głownię zwartą, pasiastość liści, pleśń śniegową, zgorzel siewek.

W ochronie zbóż należy zastosować tylko jeden z wymienionych preparatów, w dawkach podanych na opakowaniach środków.

Nasiona zaprawione Panoctine 300 LS i Premis total 325 FS wykazują także działanie odstraszające ptaki.

Pełny wykaz zapraw dla upraw polowych zamieszczony jest w Zaleceniach Instytutu Ochrony Roślin na lata 2006/2007.

Zaprawianie materiału siewnego ma na celu zniszczenie chorób i szkodników przenoszących się z nasionami, zabezpieczenie siewek przed porażeniem patogenami z gleby a także ochronę młodych roślin przed szkodnikami i chorobami przenoszącymi się w inny sposób.

Autor pracuje w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach

Źródło: "Farmer" 16/2006