Herbicydy do ochrony kukurydzy muszą spełniać podstawowe warunki. Nie mogą wykazywać fitotoksyczności w stosunku do chronionej rośliny. Problemem pozostaje fitotoksyczność w stosunku do chronionych odmian. Często jest to niewiadoma, gdyż odmian kukurydzy na polskim rynku jest bardzo dużo, w sumie co najmniej trzysta, w tym ponad 170 zarejestrowanych w Polsce i co najmniej drugie tyle, jeśli nie więcej, zarejestrowanych w innych krajach Unii Europejskiej (z tzw. katalogu wspólnotowego, CCA). Muszą być skuteczne w zwalczaniu chwastów. Ważna jest też cena herbicydów, co wpływa na koszty produkcji, zwłaszcza w gospodarstwach wielkotowarowych.

Podstawę skutecznego zwalczania chwastów w kukurydzy stanowią:

  • znajomość historii pola, przedplonu oraz potencjalnego zachwaszczenia, czyli tzw. banku nasion chwastów - składu gatunkowego i nasilenia występowania poszczególnych chwastów i ich grup;
  • rozpoznawanie występujących na danym polu chwastów i określenie gatunków, których nasilenie spowoduje znaczącą obniżkę plonu;
  • rozpoznawanie faz rozwojowych kukurydzy w celu określenia terminów wykonywania zabiegów oraz wiedza o fitotoksyczności herbicydów w stosunku do określonych odmian kukurydzy;
  • znajomość herbicydów, ich substancji aktywnych, dawek, terminów stosowania, wrażliwości chwastów oraz odpowiednich warunków pogodowych, w których można je skutecznie zastosować;
  • znajomość zasad sporządzania mieszanek herbicydowych zalecanych w etykiecie-instrukcji stosowania.

Wybór terminu stosowania herbicydów jest podyktowany względami organizacyjnymi, ekonomicznymi, a przede wszystkim względami środowiskowymi. Wyróżnia się dwie główne grupy herbicydów: do stosowania doglebowego (przed wschodami roślin) oraz wcześnie powschodowego i do stosowania nalistnego (po pełnych wschodach roślin).

Uprawy kukurydzy powinny pozostawać wolne od chwastów już od momentu siewu.

Wczesna regulacja zachwaszczenia to podstawa ochrony potencjału plonowania kukurydzy, co wykazały badania własne, wykonane w IHAR-PIB w Radzikowie. W badaniach tych porównano wpływ ochrony z zastosowaniem herbicydu doglebowego i herbicydu powschodowego (nalistnego) na plon ziarna i inne ważne cechy agrotechniczne 10 odmian kukurydzy. W korzystnych warunkach aplikacji herbicydu doglebowego, przy dobrym uwilgotnieniu gleby, uzyskano średni plon ziarna (10,2 t/ha) o około 1 tonę wyższy oraz wyższą masę tysiąca ziaren, wyższą masę hektolitra i wyższą masę ziaren z kolby - w porównaniu z odchwaszczaniem powschodowym.

HERBICYDY DOGLEBOWE

Należy je stosować w warunkach dobrego uwilgotnienia gleby, co umożliwia ich przeniknięcie do gleby. Bardzo ważna jest staranna uprawa gleby, gdyż w grudach znajdują się nasiona chwastów, które nie są zwalczane przez herbicydy, a w okresie dalszej wegetacji pod wpływem wilgoci są uwalniane i powodują zachwaszczenie. Herbicydy doglebowe działają na chwasty kiełkujące w glebie, a także na już wykiełkowane rośliny. W warunkach suszy skuteczność ich działania jest ograniczona. W warunkach intensywnych opadów mogą być one wymyte zbyt głęboko, co ogranicza ich działanie, lub też może nastąpić zbyt duża koncentracja substancji aktywnej w rejonie korzeni kiełkujących nasion, co powoduje uszkodzenie kiełkujących roślin kukurydzy. W przypadku braku możliwości ich zastosowania (susza glebowa) lub braku skuteczności zawsze istnieje możliwość zastosowania zabiegu nalistnego.

Herbicydy doglebowe są stosowane maksymalnie 3 dni po siewie lub bezpośrednio po wschodach kukurydzy, najczęściej od 1. lub 2. liścia do 3., a w niektórych przypadkach do 4. liścia. W przypadku braku uwilgotnienia niektóre herbicydy można zastosować przedsiewnie i przemieszać z glebą na głębokość 5 cm (Dual Gold 960 EC). Przed wschodami kukurydzy można zastosować szereg herbicydów (Roundup i inne) zawierających glifosat jako substancję aktywną. Są to herbicydy zarejestrowane specjalnie do kukurydzy lub do stosowania w roślinach rolniczych. Herbicydy te niszczą wykiełkowane chwasty, jednak należy zachować ostrożność, aby nie uszkodzić kiełkujących roślin kukurydzy (np. gdy ziemia jest popękana).

Liczba herbicydów do stosowania doglebowego w kukurydzy jest niewielka w porównaniu z herbicydami do stosowania powschodowego. Obecnie do stosowania pozostaje kilka substancji aktywnych, a ich liczba może jeszcze ulec zmniejszeniu. Szereg substancji aktywnych herbicydów doglebowych znajduje się na unijnej liście do wycofania: S-metolachlor, terbutyloazyna, pendimetalina, dimetenamid-P, a także glifosat. Spowoduje to znaczną redukcję herbicydów do stosowania przedwschodowego i wcześnie powschodowego.

Do przedwschodowego zwalczania chwastów dwuliściennych stosuje się herbicydy: Afalon dyspersyjny 450 SC (linuron) i jego generyki, Boreal 50 WG (flufenacet + izoksaflutol), Click 500 SC (terbutyloazyna), Golden Pendi 330 EC, Pendigan 330 EC, Stomp 400 SC (pendimetalina). Chwasty dwuliścienne i jednoliścienne (prosowate) są zwalczane przez następujące herbicydy: Adengo 315 SC (izaksaflutol + tienkarbazon metylu), Dual Gold 960 EC (S-metolachlor), Lumax 537,5 SE (mezotrion + S-metolachlor + terbutyloazyna), Wing P 462,5 EC (dimetenamidP + pendimetalina), Successor 600 EC, Traxor 600 EC (petoksamid), Successor T 550 SE (petoksamid + terbutyloazyna), Shado 300 SC + Successor 600 EC (sulkotrion + petoksamid). Większość herbicydów doglebowych można stosować w terminie wcześnie powschodowym. Wadą herbicydów doglebowych jest brak skuteczności w zwalczaniu chwastów jednoliściennych wieloletnich (perz) i dwuliściennych wieloletnich (powój, ostrożeń polny, mniszek lekarski); zaletą natomiast fakt, że zwalczają chwasty już w początkowym etapie ich rozwoju. Ponadto w przypadku nieskutecznego zwalczania chwastów można dodatkowo zastosować zabieg nalistny.

Niektóre herbicydy doglebowe można również zastosować wcześnie po wschodach kukurydzy: Adengo 315 SC i Pendigan 330 EC (od pierwszego do drugiego liścia), Click 500 SC, Lumax 537,5 SE, Sukcesor T 550 SE (od pierwszego do trzeciego liścia). Shado 330 SC+ Successor 600 EC (sulkotrion + petoksamid + terbutyloazyna) jest mieszanką herbicydów, które można stosować po siewie i po wschodach (do czwartego liścia kukurydzy).

HERBICYDY DO STOSOWANIA NALISTNEGO

Paleta herbicydów do stosowania powschodowego (nalistnego) jest bardzo duża, obejmuje ponad 20 substancji aktywnych, które są stosowane pojedynczo lub po dwie, trzy w formie mieszanek fabrycznych lub mieszanek zbiornikowych. Substancje aktywne uzupełniają się w spektrum zwalczanych chwastów. Ich skuteczność w zwalczaniu wielu gatunków odpornych chwastów ulega kumulacji. Większość herbicydów nalistnych zawiera substancje aktywne z grupy sulfonylomoczników (nikosulfuron, rimsulfuron, tifensulfuron metylowy, foramsulfuron, jodosulfuron metylosodowy, tritosulfuron). Wśród nich są również herbicydy, które zawierają substancje aktywne z grupy regulatorów wzrostu (dikamba, 2,4D). Przy stosowaniu poszczególnych substancji aktywnych lub ich mieszanek należy bezwzględnie przestrzegać fazy rozwojowej kukurydzy. Skuteczność działania herbicydów nalistnych spada, gdy chwasty są w zbyt zawansowanej fazie. W przypadku herbicydów zawierających substancje aktywne z grupy regulatorów wzrostu, ale także sulfonylomocznikowych, ich stosowanie w fazach późniejszych niż zalecane powoduje różne deformacje roślin kukurydzy, które na ogół są przejściowe i nie wpływają na wielkość plonu. Fazy rozwojowe kukurydzy są często określane według skali BBCH, według której "10" oznacza powstawanie z koleoptyla pierwszego liścia; 11-19 to oznaczenia kolejno faz od 1. do 9. liścia. Herbicydy mają różny sposób działania, w większości systemiczny. Wnikają do roślin chwastów i powodują ich zamieranie. Wnikają również do roślin kukurydzy, gdzie ulegają dezaktywacji, gdyż kukurydza wykazuje selektywność w stosunku do tych środków. Jednak dla kukurydzy jest to duży stres i "wysiłek" energetyczny. Nie można więc stosować herbicydów:

gdy warunki są niekorzystne do wzrostu i rozwoju kukurydzy (może zwiększyć się ryzyko wystąpienia fitotoksyczności);

bezpośrednio po okresie długotrwałych opadów i zahamowania wzrostu na skutek niskich temperatur;

w temperaturach poniżej 10°C i powyżej 25°C;

na rośliny uszkodzone przez przymrozki, suszę, choroby i szkodniki;

na rośliny mokre (rosa, deszcze) i przed spodziewanymi opadami.

Zabiegi zwalczania chwastów wykonywać po wznowieniu przez rośliny intensywnego wzrostu kukurydzy.

Herbicydy mają różne formulacje: WG i SG - granulki do rozpuszczania w wodzie, SC, SE, SL - koncentraty i zawiesiny do rozprowadzenia w wodzie. Nowoczesna formulacją OD oznacza zawiesinę olejową, która jest rodzajem adiuwantu. Szereg herbicydów o formulacji WG (ale nie tylko) wymaga zastosowania adiuwantu, którego nazwa i stężenie są podane w etykiecie rejestrowej herbicydu. Dawki herbicydów są uzależnione od formulacji, rodzaju gleby (piaszczyste, ciężkie), od gatunku i fazy rozwojowej chwastów. W integrowanej ochronie roślin zaleca się stosowanie dawek herbicydów i innych pestycydów w dolnej dawce wymienionej w etykiecie rejestrowej. Nie zawsze jest możliwe spełnienie tego wymagania, gdyż może to spowodować brak skuteczności danego herbicydu. Dotyczy to głównie zwalczania perzu i innych chwastów wieloletnich, w przypadku których muszą być zastosowane górne dawki zapisane w etykiecie rejestrowej. Należy przestrzegać rotacji stosowanych herbicydów ze względu na uodpornianie się chwastów. Szczególnie jest to ważne, gdy kukurydza jest uprawiana w monokulturze. W Polsce w monokulturze jest 20 proc. upraw kukurydzy. W przypadku niektórych herbicydów zalecane jest stosowanie w dawkach dzielonych, w odstępie 7-10 dni. Stosowanie herbicydów powschodowych daje możliwość doboru substancji aktywnych i ich dawek do poszczególnych gatunków chwatów i natężenia zachwaszczenia.

PRZEGLĄD PREPARATÓW NALISTNYCH

Poniżej podano przegląd herbicydów i ich mieszanek do nalistnego stosowania w kukurydzy.

Najliczniejszą grupę stanowią herbicydy zawierające substancję aktywną nikosulfuron. Są to generyki herbicydu Milagro 040 SC (nowsza wersja Milagro Extra 6 OD). Występują w formulacjach SC, OD, WG. Nikosulfuron występuje w mieszankach zbiornikowych z mezotrionem (z herbicydem Callisto 100 EC), z rimsulfuronem (herbicydy Hektor 53,6 WG i Principal 53,6 WG), z rimsulfuronem i dikambą (herbicyd Hektor Max 66,5 WG), z rimsulfuronem i mezotrionem (herbicydy Colombus 51 WG i Arigo 51 WG), a ponadto w mieszankach zbiornikowych z sulkotrionem (z herbicyami Shado 300 SC i Flesz 300 SC). Herbicydy zawierające nikosulfuron oraz mieszanki nikosulfuronu z wymienionymi substancjami aktywnymi niszczą chwasty jednoroczne jedno- i dwuliścienne oraz perz. Jedynie nikosulfuron + sulkotrion nie niszczy perzu. Większość z nich ma szeroki zakres stosowania; od 2 do 8, a nawet do 9 liści kukurydzy.

Kolejna grupa herbicydów zawiera substancję aktywną rimsulfuron. Przedstawicielem tej grupy jest Titus 25 WG (stosowany również w ziemniaku). Herbicydy z tej grupy mają formulację WG i bardziej nowoczesną formulacją SG. Zwalczają chwasty jedno-i dwuliścienne, a w górnej dawce (60g) również perz. Herbicydy zawierające rimsulfuron są zarejestrowane do stosowania w mieszankach z herbicydami zawierającymi tifensulfuron metylowy (Harmony 75 WG lub Refine 75 WG). Niszczą chwasty jedno- i dwuliścienne oraz perz. Rimsulfuron występuje również w mieszankach z florasulamem i 2,4D (z herbicydem Mustang 306 SE lub jego generykami). Zwalczają chwasty jedno- i dwuliścienne, a w górnej dawce rimsulfuronu (60g) również perz. Inna mieszanka zbiornikowa to rimsulfuron + petoksamid + terbutyloazyna (Titus 25 WG + Successor T 550 SE). Zwalcza chwasty jedno-i dwuliścienne oraz perz.

Substancje aktywne florasulam i 2,4 D występują w herbicydzie Mustang 300 SE i jego generykach. Ta grupa herbicydów zwalcza chwasty dwuliścienne i jest stosowana w kukurydzy i zbożach. Mogą one być stosowane w mieszankach zbiornikowych z herbicydem Titus 25 WG, co zwiększa ich skuteczność i zakres działania. Herbicydy zawierające substancje aktywne florasulam i 2,4D są również zarejestrowane do mieszanek zbiornikowych z jodosulfuronem metylosodowym i foramsulfuronem (herbicyd Maister 310 WG). Te mieszanki zwalczają chwasty jedno- i dwuliścienne oraz perz (w górnej dawce herbicydu Maister 0,15 kg/ ha). Maister 310 WG występuje również w formulacji OD (Maister 31 OD). Identyczne substancje aktywne zawiera Raper 31 OD.

MaisTer Power 42,5 OD to nowszy herbicyd, który zawiera 3 substancje aktywne: foramsulfuron + jodosulfuron metylosodowy + tienkarbazon metylu. Zwalcza chwasty prosowate, dwuliścienne jednoroczne oraz perz, ostrożeń polny i samosiewy rzepaku kiełkujące z nasion.

Mocarz 75 WG i jego generyki zawierają substancje aktywne tritosulfuron i dikambę. Casper 55 WG zawiera substancje aktywne prosulfuron i dikambę. Herbicydy te zwalczają chwasty dwuliścienne.

Bromoksynil występuje w herbicydach Bromotril 250 SC, Emblem 20 WP i Emblem Pro 385 SC, a ponadto w herbicydach Zeagran 340 SE i siedmiu herbicydach o takim samym składzie (bromoksynil + terbutyloazyna). Zwalczają one chwasty dwuliścienne. Skuteczność i zakres zwalczanych chwastów herbicydu Emblem Pro 385 SC może być poszerzona poprzez jego mieszankę z herbicydem Titus 25 WG (rimsulfuron).

Laudis 44 OD zawiera substancję aktywną tembotrion i zwalcza chwasty dwuliścienne.

Callisto 100 SC Mezotrion 100 SC i Temsa SC zawierają substancję aktywną mezotrion i są stosowane do zwalczania chwastów dwuliściennych, podobnie jak Calaris 400 SC (mezotrion + terbutyloazyna).

Shado 300 SC i Sulcogan 300 SC oraz Sulcorn 300 SC, zawierają substancję aktywną sulkotrion. Zwalczają chwasty jedno- i dwuliścienne.

Successor 600 EC i Traxor 600 EC zawierają substancję aktywną petoksamid, a Successor T 550 SE zawiera petoksamid + terbutyloazynę. Te herbicydy zwalczają chwasty jedno- i dwuliścienne.

Herbicydy Dicopur 600 SL i Esteron 600 SL (2,4D) oraz Oceal 700 SG i Vermeil 700 SG (dikamba) są przeznaczone do zwalczania chwastów dwuliściennych. Wymienione herbicydy zawierają substancje aktywne z grupy regulatorów wzrostu, więc podobnie jak wszystkie inne herbicydy zawierające te substancje, powinny być stosowane nie później niż do 5-6 liści kukurydzy.

Przed doborem odpowiedniego herbicydu lub ich mieszanek (fabrycznych i zbiornikowych) należy się zapoznać z etykietami rejestrowymi poszczególnych środków, dostępnymi na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz na stronie Instytutu Ochrony Roślin (zalecenia on-line). Należy stosować dawki herbicydów zgodnie z ich rejestracją oraz przestrzegać zasad bezpieczeństwa dla ludzi i środowiska przy ich stosowaniu. Należy prowadzić szczegółowe zapisy dotyczące stosowanych środków: nazwy, dawki, terminy oraz nazwisko operatora i dane dotyczące opryskiwacza.

Artykuł pochodzi z wydania 4/2016 miesięcznika Farmer (Zobacz tutaj)

Zamów prenumeratę miesięcznika Farmer => Tutaj