W ostatnich latach nastąpiły znaczne zmiany w technologii uprawy buraków cukrowych. Powszechne przyorywanie liści po zbiorze spowodowało wzrost zagrożenia ze strony chwościka buraka, a to oznacza potrzebę przeprowadzania zabiegów fungicydowych podczas wegetacji buraków. Podobnie postępujące ocieplenie klimatu sprzyja rozwojowi szkodników, a to także wymusza stosowanie wielu oprysków. Wreszcie dokarmianie dolistne nawozami mikroelementowymi sprawia, że na plantacje buraków rolnicy muszą coraz częściej wjeżdżać z opryskiwaczem.

Ugniatanie gleby

Uprawa buraków cukrowych metodą standardową, czyli używanie wąskiego ogumienia i z zastosowaniem ciężkiego sprzętu, przysparza wielu problemów. Ubocznym efektem wielokrotnych wjazdów na pole ciężkich maszyn jest m.in. niszczenie struktury gruzełkowatej gleby, sprzyjanie jej erozji oraz utrudnienie zbioru. Ocenia się, że w technologii tradycyjnej, na skutek uszkadzania roślin przez koła ciągnika, plon z rzędów narażonych na taki wpływ maleje o 10 procent w stosunku do pozostałych rzędów.

Wprowadzenie ścieżek technologicznych jest pewną alternatywą, dzięki której degradacja gleby zostaje w znacznym stopniu zminimalizowana. Zastosowanie szerszego ogumienia z niższym ciśnieniem pozwala znacznie ograniczyć szkodliwy wpływ maszyn na glebę.

Stosowanie ścieżek eliminuje przede wszystkim rozjeżdżanie rzędów roślin kołami ciągnika podczas opryskiwania, nawożenia lub pielenia. Zmniejsza się także powierzchnia pola pokryta śladami kół. Ścieżki zapewniają dokładne opryskiwanie lub nawożenie, bez omijaków i nakładania się środków lub nawozów. Wzrasta także wydajność pracy podczas wykonywania poszczególnych zabiegów. Równocześnie przejście na ten system uprawy umożliwia terminowe wykonanie zabiegów pielęgnacyjnych.

Ścieżki a plony

Buraki cukrowe są roślinami, które reagują na zbytnie zagęszczenie gleby zróżnicowanym wzrostem i obniżką plonu. Przy zastosowaniu ścieżek technologicznych rośliny sąsiadujące ze ścieżkami wykazują tzw. efekt brzegowy, co rekompensuje zmniejszoną ilość rzędów. Dzięki większej przestrzeni, jaką mają buraki w strefie granicy ze ścieżkami, rośliny te lepiej plonują. W doświadczeniach przeprowadzonych na ten temat w Niemczech wykazano, że plon korzeni z rzędów brzegowych obok ścieżek technologicznych był o 31–42 proc. większy niż z rzędów dalszych. Wraz ze wzrastającą szerokością roboczą maszyn zmniejsza się gęstość ścieżek. Daje to możliwość uzyskania satysfakcjonujących plonów przy ograniczeniu szkodliwego wpływu wielokrotnych przejazdów na parametry gleby i jej życie biologiczne.

Przejście na technologię ze ścieżkami jest niewątpliwie konieczne w dużych gospodarstwach, stosujących ciężki sprzęt. W badaniach niemieckich, przy rozstawie ścieżek 27 m, uzyskano 61,9 tony buraków z hektara, a przy uprawie tradycyjnej – 61,4 tony.

Jak to zrobić

Najnowsze rozsiewacze i opryskiwacze mają szerokość roboczą do 48 m. Jednak ze względu na koszty łatwiej jest nabyć rozsiewacz niż opryskiwacz o szerokości roboczej 36–48 m. Opryskiwacze przyczepiane mają najczęściej belki o szerokości 18–24 m. Dr Jacek Przybył z Akademii Rolniczej w Poznaniu zwraca uwagę, że możliwa jest także taka kombinacja, w której nawożenie wykonywane jest z co drugiej ścieżki, a opryskiwanie z każdej, czyli np. opryskiwacz wjeżdża co 18 m, a rozsiewacz co 36 m. Inne kombinacje ścieżek to 21–42 m lub 24–48 m. Rozstawa ścieżek powinna być jak najszersza, co najmniej 18-metrowa. Najlepiej byłoby jednak gdyby wynosiła 27 m.

Wytyczenie ścieżek wymaga cyklicznego wyłączenia napędu dwóch sekcji wysiewających, w miejscach odpowiadających rozstawowi kół ciągnika, czyli najczęściej 180 cm. W siewnikach z indywidualnym, elektrycznym napędem sekcji wysiewających następuje to przez wyłączenie zasilania sekcji z komputera pokładowego umieszczonego w kabinie ciągnika. Ponadto w siewnikach z napędem elektrycznym możliwe jest zagęszczenie siewu w rzędach przylegających do ścieżek (wysiew co 12 cm). W ten sposób rośliny rosnące przy ścieżkach nie wyrastają nadmiernie i nie sprawiają kłopotów podczas zbioru.

Ważne

Podstawowe argumenty za wprowadzeniem ścieżek technologicznych w uprawie buraków cukrowych:

  • uzyskiwanie wyższego i stabilniejszego plonu korzeni i cukru,
  • ograniczenie niekorzystnych zmian, jakie zachodzą w glebie pod wpływem wielokrotnych przejazdów ciężkich maszyn po polu (wzrost gęstości, niszczenie struktury gruzełkowatej, pogorszenie stosunków wodno-powietrznych).

Źródło: "Farmer" 07/2007