Co można siać po wymarzniętym rzepaku?

Plantacja rzepaku kwalifikuje się do likwidacji, jeśli po zimie przetrwało mniej niż 20 roślin na m2. W niektórych przypadkach można zaryzykować 15 szt./m2, ale taka decyzja uwarunkowana musi być równomiernym rozmieszczeniem roślin i wysoką zdolnością rozwinięcia pędów bocznych przez daną odmianę. Wielu rolników podkreśla, że o przezimowanie rzepaku są spokojni dopiero po ustaniu wahań temperatury na przedwiośniu.

Czytaj więcej

Rzepak na słabym stanowisku. Na co zwracać uwagę?

Jeśli rzepak został uszkodzony przez mróz, ale rokowania nie są najgorsze, warto rozważyć ratowanie plantacji. W tym celu wiosenną dawkę azotu należy zwiększyć o 20-30 proc., warto w tym miejscu postawić na nawozy zawierające siarkę i jak najwcześniej zastosować dokarmianie dolistne, z uwzględnieniem pierwiastków takich jak azot, bor, cynk, mangan, molibden czy siarka.

Kiedy wymarza rzepak?

Ryzyko wymarzania rzepaku w dużym stopniu zależy od stanu roślin, stopnia ich zahartowania oraz grubości i wysokości osadzenia szyjki korzeniowej. Nie bez znaczenia są też obecność lub brak okrywy śnieżnej, zmienność temperatur czy termin wystąpienia mrozów. Właściwie wykształcony rzepak przy okrywie śnieżnej grubej na przynajmniej 10 cm powinien przetrwać temperaturę nawet -23°C, a w wyjątkowo sprzyjających warunkach spotyka się doniesienia nawet o -30°C, choć wiele zależy też od odmiany. Bez okrywy śnieżnej za temperaturę wymarzania przyjmuje się -18°C, przy dobrze wykształconych roślinach. Natomiast rzepak, który słabo rokował już przed wejściem w spoczynek zimowy, może nie przetrwać mrozów na poziomie -10°C.

Przyjmuje się, że grubość szyjki korzeniowej powinna jesienią osiągnąć przynajmniej 1 cm i być osadzona jak najniżej. Jeśli chodzi o sumę temperatur, to przy braku pokrywy śnieżnej za wartość graniczną wymarzania rzepaku przyjmuje się -70°C osiągniętą w ciągu 4 dni. Jeśli chodzi o termin wystąpienia mrozów, najgorszym jest przedwiośnie z występującymi na przemian ociepleniami i spadkami temperatur, powodującymi rozhartowanie roślin.

Czytaj więcej

Rzepak na słabym stanowisku – lustracja po zimie

Celem upewnienia się, czy rzepak przezimował, można pokusić się o wykopanie roślin z różnych części pola i rozcięcie ich. Jeśli korzeń, szyjka korzeniowa i stożek wzrostu są białe i mają zdrowy wygląd, można przyjąć, że roślina żyje, a więc przezimowała. W przeciwnym wypadku po rozcięciu będzie widać przebarwienia i wypływającą wodę, a także łatwiej będzie zedrzeć skórkę z korzenia.

Problemy przy przesiewaniu

Głównym wyzwaniem i kryterium decydującym o dalszych losach stanowiska po zlikwidowanym rzepaku są substancje stosowane podczas jesiennego odchwaszczania. Największe znaczenie mają herbicydy doglebowe, których rozkład trwa najdłużej, ale również środki wnikające przez zielone części roślin mogą kumulować się w glebie. W przypadku choćby jęczmienia browarnego znaczenie ma również zastosowana dawka azotu, gdyż stanowisko zbyt bogate w ten pierwiastek może spowodować przekroczenie dopuszczalnej zawartości białka w ziarnie.

Przyjmuje się, że podczas zimy substancje czynne wnikają średnio 4-5 cm w głąb profilu glebowego, choć zależy to od wielu czynników. Z tego względu najlepszym rozwiązaniem na ich unieszkodliwienie wydaje się być orka, dzięki której zanieczyszczona gleba zostanie przemieszczona na bezpieczną głębokość od nowo wysianych roślin. Wadą tego rozwiązania jest jednak zagrożenie przesuszeniem gleby, w związku z którym wiosenna orka nie jest wskazana. Jeśli jednak zabieg jest konieczny, należy go wykonać tak płytko, jak tylko pozwala na to zastosowana substancja. Warto jednocześnie zwrócić uwagę, że w przypadku zastosowania niektórych substancji wystarczy uprawa bezorkowa.

Czytaj więcej

Poprawka na chwasty w rzepaku. Co na dwuliścienne?

Orka nie jest konieczna po stosowaniu substancji takich, jak chlopyralid, bifenoks, propyzamid, petoksamid czy graminicydy. Po wszystkich pozostałych substancjach wymarznięty rzepak musi być likwidowany przy pomocy pługa. Standardowo zabieg wykonuje się na głębokość 15 cm, natomiast w przypadku dimetachloru można go nieco spłycić, mieszcząc się w zakresie 10-15 cm. Chociaż wiosenna orka z zasady nie jest zalecana, w wielu przypadkach to jedyny sposób pozbycia się zalegających substancji groźnych dla roślin następczych. Przed podjęciem decyzji warto jeszcze sprawdzić, jakie informacje w tym zakresie podaje producent danego środka.

Mieszaniny herbicydów utrudniają zadanie

Na rynku dostępne są preparaty zawierające kilka substancji aktywnych. Często również rolnicy sami mieszają preparaty, dostosowując ciecz roboczą do swoich potrzeb. Działanie środków jest w tej sytuacji skuteczniejsze, natomiast w przypadku konieczności przesiewania rzepaku może pojawić się problem. Wiele zależy nie tylko od rodzaju komponentów mieszaniny, ale też od ich proporcji.

Dane odnośnie sposobu likwidacji wymarzniętego rzepaku i następstwa roślin po typowych mieszaninach substancji stosowanych w rzepaku znajdują się w tabeli. Jeśli zastosowana została inna mieszanin, dla bezpieczeństwa lepiej przyjąć głębokość orki i możliwe do uprawy gatunki dla „groźniejszego” z komponentów. W przypadku gotowych mieszanin kluczowe będą wskazania producenta, natomiast przygotowując ciecz roboczą we własnym zakresie warto spisywać proporcje poszczególnych składników, aby w konieczności przesiania móc się nimi posiłkować.

Jakie gatunki wchodzą w grę?

Wybór roślin, które można wysiać po likwidacji wymarzniętego rzepaku, jest zależny od zastosowanych substancji czynnych. Od nich również zależy sposób przygotowania gleby do siewu. Komplet danych zestawiony jest w tabeli. Są to niezwykle istotne dane, gdyż pozostałości substancji aktywnych w glebie mogą zniszczyć nowe zasiewy.

Czytaj więcej

Sprawcy suchej zgnilizny pod lupą

Najmniej zmian w agrotechnice wymaga rzepak jary, który można wysiać bezpośrednio w likwidowany rzepak ozimy za jednym przejazdem agregatem uprawowo-siewnym. Rodzaj stosowanych nawozów i środków ochrony roślin pozostaje bez zmian, natomiast stosuje się niższe dawki i trzeba się liczyć z niższym plonem.

Często wybierane i sprawdzające się po dużej części substancji są zboża jare, głównie pszenica i jęczmień, nieco rzadziej pszenżyto. W przypadku jęczmienia warto zwrócić uwagę na wspomnianą wyżej jesienną dawkę azotu pod rzepak. Jeśli byłaby wysoka, lepiej nie decydować się na odmiany browarne. Po dużej części herbicydów stosowanych w rzepaku wiosną można uprawiać kukurydzę czy ziemniaki, a także bobowate grubonasienne, zwłaszcza bobik.