Zespół naukowców prof. dr hab. Bożena Cwalina-Ambroziak, dr inż. Arkadiusz Stępień i mgr inż. Małgorzata Głosek-Sobieraj z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przeprowadzili badania nad wpływem rodzaju technologii na zdrowotność rzepaku ozimego uprawianego w monokulturze i płodozmianie. Wprawdzie dzięki wyższemu i coraz bardziej niezawodnemu plonowaniu nowych odmian rzepaku oraz udoskonalaniu zabiegów agrotechnicznych poprawia się opłacalność produkcji powodująca specjalizacje w kierunku zwiększenia częstotliwości występowania po sobie tych samych roślin, a nawet upraw w monokulturze. Jednakże zbyt częsta uprawa po sobie może powodować wiele niekorzystnych skutków, którym można przeciwdziałać poprzez wprowadzenie czynników antyzzmęczeniowych w postaci nowych odmian oraz dopasowanych do wymagań technologii.

Rzepak ozimy uprawiano w ścisłym doświadczeniu poletkowym w monokulturze i zmianowaniu w Bałycach. Uwzględniono dwie odmiany populacyjne: Californium i Castille oraz odmianę mieszańcową Nelson i trzy rodzaje technologii uprawy: oszczędną, średnio intensywną i intensywną o zróżnicowanym nawożeniu azotem i siarką oraz zastosowaną ochroną przed agrofagami. W okresie wegetacji badacze szacowali nasilenie chorób: zgnilizny twardzikowej (Sclerotinia sclerotiorum), werticiliozy (Verticillium spp.) na roślinach, na liściach i łuszczynach: czerni krzyżowych (Alternaria spp.) i szarej pleśni (Botrytis cinerea), suchej zgnilizna (Phoma lingam). Otrzymane wyniki zostały opracowane statystycznie.

W wyniku przeprowadzonych doświadczeń naukowcy stwierdzili większy procent roślin porażonych przez werticiliozy i zgniliznę twrdzikową w monokulturze niż w zmianowaniu. Wraz w intensyfikazją uprawy obserwowano ograniczenia nasilenia zgnilizny twardzikowej. Nie stwierdzono istotnego zróżnicowania w nasileniu suchej zgnilizny na łodygach rzepaku w monokulturze i zmianowaniu w 2009, a istotnie większe w 2013 r. w monokulturze. Odmiana Nelson okazała się najzdrowszą. Istotnie większe porażenie przez szarą pleśń notowano w monokulturze w 2009 r. na odmianie Californium (technologia średnio intensywna i intensywna), a w 2013 r. na odmianie Nelson (technologia oszczędna i intensywna). Zauważa się tendencję redukcji objawów choroby na roślinach intensywnej uprawie. Systemy i technologie uprawy nie modyfikowały w istotny sposób występowania objawów powodowanych przez szarą pleśń.

Warunki pogodowe panujące w sezonie wegetacyjnym 2009 r. bardziej sprzyjały rozwojowi chorób na liściach niż warunki w 2013 r. Badacze stwierdzili w większym nasileniu w pierwszym roku badań objawy szarej pleśni niż czerni krzyżowych. W piątym sezonie uprawy, przeciwnie niż w pierwszym roku badań, na liściach rzepaku częściej obserwowana objawy czerni krzyżowych niż szarej pleśni. Istotnie większe porażenie czernią krzyżowych naukowcy zanotowali w monokulturze niż w płodozmianie.

Na łuszczynach, odmiennie niż na liściach, objawy w większym nasileniu wystąpiły w sezonie wegetacyjnym 2013 r. niż 2009 r. Szczególnie duże zróżnicowanie, analizując obydwa sezony, zaobserwowano w nasileniu czerni krzyżowych. Najzdrowsze okazały się łuszczyny rzepaku uprawianego w płodozmianie z zastosowaniem intensywnego nawożenia mineralnego i pełnej ochrony przed agrofagami. Najmniej porażone przez szara pleśń w 2009 r. w poszczególnych technologiach uprawy były łuszczyny odmiany Nelson, a najbardziej porażone łuszczyny odmiany Califorium. Nie zaznaczył się natomiast istotny wpływ technologii uprawy na nasilenie objawów choroby, chociaż z większą częstotliwością obserwowano je na roślinach w technologii intensywnej.

W przypadku porażenia łodyg rośliny rzepaku uprawiane po 4-letniej przerwie w płodozmianie okazały się zdrowsze w porównaniu do uprawy ciągłej. Rodzaj zastosowanej technologii uprawy nie wpływał na nasilenie objawów. Spośród badanych odmian najbardziej porażana była Castille, z istotną różnicą do pozostałych odmian - podobnie jak w uprawie rzepaku po sobie.

Wyniki doświadczenia przedstawiono podczas 55. Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu.