- W ostatnich latach występowanie zgnilizny twardzikowej przewyższa niekiedy kilkakrotnie stopień porażenia roślin przez sprawców suchej zgnilizny kapustnych, a wielokrotnie szarej pleśni i mączniaka prawdziwego rzepaku.
- Nie należy czekać na pojawienie się pierwszych porażonych łodyg, tylko w odpowiednim czasie wykonać zabieg opryskiwania fungicydem zarejestrowanym do tego celu. Optymalny okres to czas kwitnienia rzepaku.
- Dwuzabiegowa technologia ochrony wykonana w czasie okołokwitnieniowym zapewnia skuteczną ochronę rzepaku przed zgnilizną twardzikową.
Zgnilizna twardzikowa czyli Sclerotinia sclerotiorum jest to choroba, która występuje nagle i niespodziewanie na plantacjach rzepaku ozimego i jarego oraz w uprawie wielu roślin oleistych. Można ją spotkać również na roślinach przedplonowych takich jak łubin, soja, czy bobik.
Zabieg na płatek - najważniejszy w ochronie rzepaku
Wprawdzie został wyznaczony próg ekonomicznej szkodliwości, polecany jako podstawa przy podejmowaniu decyzji zwalczania sprawcy zgnilizny twardzikowej, jednak wiemy jak trudno jest monitorować uprawy rzepaku podczas kwitnienia. Praktycznie niemożliwe jest stwierdzenie początków zmian chorobowych na łodydze powodowanych przez sprawcę zgnilizny twardzikowej. Najlepiej jeśli zabieg zapobiegający pojawieniu się choroby będzie miał charakter profilaktyczny. Oznacza to, że nie należy czekać na pojawienie się pierwszych porażonych łodyg, tylko w odpowiednim czasie wykonać zabieg opryskiwania fungicydem zarejestrowanym do tego celu. Termin zabiegu można dość precyzyjnie określić opierając się na „biologii” grzyba i jego struktur.
Wiadomym jest, że grzyb poraża najczęściej, gdy rzepak rozpoczyna kwitnienie, a dokładniej, gdy zaczynają opadać pierwsze płatki korony kwiatów na pędzie głównym. W tej fazie wzrostu rzepaku wilgotność gleby powinna być umiarkowana lub podwyższona. Temperatura powietrza wynosi około 12ºC lub więcej. Warunki takie sprzyjają dojrzewaniu i rozwojowi apotecjów owocników stadium doskonałego grzyba powodującego zgniliznę twardzikową. Owocniki te są niewielkich rozmiarów, ale mają ogromną siłę rażenia. Jeden miseczkowaty owocnik wytwarza od 2 do 30 milionów zarodników, a takich owocników na plantacji rzepaku jest wiele. Przyczynia się to do szybkiego porażenia wielu roślin w krótkim czasie.
Kiedy wykonać zabieg na płatek?
Straty plonu przy skrajnie wysokiej presji choroby mogą sięgać nawet 50%. Aby temu skutecznie zapobiec zaleca się wykonać zabieg fungicydem (np. Treso w dawce 0,5-0,75 kg/ha) w pełni kwitnienia, kiedy na pędzie głównym mamy powyżej 20 kwiatów (50%) otwartych. Zgodnie z dobrą praktyką rolniczą zabieg powinien być wykonany wieczorem, tak aby nie zaszkodzić w żaden sposób owadom zapylającym. Konieczne jest przeprowadzenie zabiegu zanim zaczną opadać płatki kwiatowe, na których znajdują się zarodniki workowe grzyba powodującego zgniliznę twardzikową.
Dwa zabiegi w czasie kwitnienia zapewnią lepszą ochronę
Przy wczesnej wiośnie, a co za tym idzie wczesnej regulacji rzepaku połączonej ze zwalczaniem suchej zgnilizny kapustnych, od tego zabiegu do kwitnienia może minąć nawet 6 tygodni, warto rozważyć 2-zabiegową ochronę rzepaku w okresie kwitnienia, podtrzymując ciągłość ochrony z pierwszego zabiegu. Ochronę należy rozpocząć, gdy rzepak znajduje się w fazie żółtego pąka, szczególnie jest to ważne, gdy w przedsiębiorstwie rolniczym rzepak jest uprawiany od wielu lat i w glebie istnieje zagrożenie obecności wielu przetrwalników grzyba, z których wyrasta grzybnia i owocniki. Jak wspomniano ciepło i wilgotna gleba sprzyja rozwojowi grzyba. Są to czynniki zwiększonego ryzyka. Utrzymują się również w późniejszych fazach rozwojowych rzepaku, gdy rzepak kwitnie i jest w pełni kwitnienia.
Wśród rolników panuje przekonanie, że wykonanie dwóch zabiegów opryskiwania w walce ze zgnilizną twardzikową pozwala na pełną kontrolę występowania tego patogena. Proponowana technologia dwuzabiegowa polega na zastosowaniu fungicydu, który zawiera w swoim składzie substancje czynne azoksystrobina i difenokonazol (Amistar Gold Max) już w fazie żółtego pąka. Następnie w technologii firmy Syngenta w odstępie ok. 2-3 tygodni w fazie pełni kwitnienia należy wykonać 2 zabieg nowym fungicydem zawierającym substancję czynną fludioksonil (Treso).
Fludioksonil - nowość w ochronie okołokwitnieniowej
W obecnym sezonie wegetacyjnym ta zupełnie nowa substancja czynna dla rzepaku dostępna jest w formie fungicydu do opryskiwania roślin rzepaku w fazie BBCH 61-69 (początek – koniec kwitnienia). Fludioksonil jest substancją czynną należącą do grupy chemicznej fenylopiroli i po raz pierwszy w 2022 r. w Polsce będzie stosowany do ochrony okołokwitnieniowej rzepaku.
Charakteryzuje się działaniem powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego. Dzięki swoim właściwościom może pozostawać na chronionej powierzchni przez dłuższy okres czasu. Wnosi do ochrony rzepaku nowy mechanizm działania polegający na zakłóceniu przekazywania sygnałów osmotycznych w komórkach patogena.
Prowadzi to do hamowania kiełkowania zarodników i ograniczenia wzrostu grzybni. Zastosowanie dwuzabiegowej technologii ochrony rzepaku w okresie kwitnienia jest skutecznymrozwiązaniem w walce ze Sclerotinia sclerotiorum, grzybem powodującym zgniliznę twardzikową, dlatego też coraz częściej zyskuje uznanie producentów już na zachodzie Europy (w Niemczech został wprowadzony w 2021 r) i będzie z pewnością również doceniony w Polsce.
prof.dr hab.inż Marek Korbas
dr inż. Jakub Danielewicz
Obserwuj nas w Google News
