Czerń zbóż

Maciej Sacha 01-08-2023, 16:00

Czerń zbóż na pszenicy ozimej, fot. Maciej Sacha

Choć rozpoczynający się właśnie sierpień i trwające już od kilku tygodni żniwa mogłyby sugerować, że temat chorób zbóż mamy już dawno za sobą, opóźnienia w zbiorach powodują, że na polach można zaobserwować charakterystyczne czernienie kłosów, będące objawem czerni zbóż, atakującej rośliny na ostatnim etapie wegetacji. Jakie warunki sprzyjają rozwojowi choroby? Jaka jest szkodliwość czerni zbóż?

PARTNERZY SERWISU

Czerń może atakować wszystkie zboża, choć najczęściej jest widywana na pszenicy ozimej i jęczmieniu jarym. W przypadku opóźnienia zbiorów w połączeniu ze specyficznym przebiegiem pogody, kłosy są atakowane przez grzyby Alternaria alternata, a czasem jednocześnie z nimi występują Cladosporium herbarum czy przedstawiciele rodzaju Epicoccum.

Objawy czerni zbóż

Widocznym niejednokrotnie już z daleka objawem wystąpienia choroby są pojawiające się w łanie czarne kłosy, pokryte nalotem przypominającym sadzę. Początkowo występują one placowo, z czasem rozprzestrzeniając się w obrębie pola. Grzybnię można obserwować również na źdźbłach czy liściach, a jej barwa może wpadać w szarą lub zieloną. Najczęściej, choć nie zawsze, porażenie ma miejsce w pierwszej kolejności na roślinach zaatakowanych wcześniej przez inne choroby, choćby fuzariozy.

Czytaj więcej

Jęczmień ozimy zyskuje na znaczeniu

W związku z późnym wystąpieniem czerni zbóż, ziarniaki są zazwyczaj już w pełni wykształcone i gotowe do zbioru. Są jednak porażone grzybnią, wobec czego pogorszeniu ulegają cechy jakościowe plonu, jak wygląd czy zapach.

Czynniki sprzyjające porażeniu przez czerń zbóż

Czerń zbóż pojawia się szczególnie często w latach ze specyficznym przebiegiem pogody, jakie doświadczyliśmy w kończącym się sezonie. Porażeniu wspomnianymi grzybami sprzyja susza po wykłoszeniu zbóż, a następnie długotrwałe opady opóźniające zbiór.

Czytaj więcej

Ceny nawozów potasowych na koniec lipca 2023

Szkodliwość czerni zbóż zasadniczo nie jest duża, stąd też choroba często bywa lekceważona. Wielkość strat mieści się zazwyczaj w przedziale do 5 proc. Problematyczne może być zwłaszcza nieswoiste wybarwienie i zapach ziarniaków, a także ryzyko porażenia grzybnią większych partii ziarna w magazynie.

Choroby nie da się zwalczać, gdyż wystąpienie tuż przed zbiorem wyklucza interwencyjne stosowanie środków ochrony roślin. Według niektórych źródeł w pewnym stopniu przed czernią zbóż może chronić zabieg T3, choć nie zawsze się to sprawdza.