• GAEC 6 brzmi: Minimalna pokrywa glebowa w najbardziej newralgicznych okresach
  • Mówi ona głównie o tym, że rolnik musi utrzymać okrywę ochronną gleby (okrywa roślinna, ściernisko, resztki pożniwne, mulcz) co najmniej w okresie od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego:
    • na powierzchni co najmniej 80% gruntów ornych w gospodarstwie;
    • w międzyrzędziach na plantacjach drzew owocowych.

W ramach nowej Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 opracowano 9 obowiązkowych warunków w ramach nowej Zielonej Architektury. Od ich spełnienia zależą podstawowe dopłaty bezpośrednie. Już w okresie zimowym będzie obowiązywał GAEC 6, a to oznacza, że rolnicy już muszą zwracać uwagę na to, w jaki sposób chcą to normę spełniać.

- Norma GAEC 6  będzie dotyczyła sezonu 2023/2024, czyli sezonu jesienno-zimowego, który nadchodzi dopiero. Czyli ozimin, które będą po żniwach wysiewane, ale także dotyczyć to będzie innych elementów przy pomocy której można tą normę realizować – podało na szkoleniu 3 marca MRiRW.

Nie będzie to miało większego znaczenia jeśli w gospodarstwie uprawia się dużo ozimin. Ta grupa upraw bowiem może spełniać te wymogi, gdyż stanowi roślinę pokrywę gleby w całym okresie obowiązywania tego wymogu. Ale jak inaczej można tę normę spełnić? O to pytają szczególnie gospodarstwa wyspecjalizowane w uprawie okopowych, upraw jarych czy warzyw gruntowych. Pewne trudności mogą się także pojawić w gospodarstwach siejących na dużym areale kukurydzę.

Jaką rolę ma spełniać pokrywa glebowa?

Pokrycie gruntów okrywą ochronną ma za zadanie ochronę gleby przed erozją i utratą materii organicznej gleby. Ponadto, okrywa glebowa wpływa także na ograniczenie spływu nawozów i związków biogennych do wód, przez co ogranicza ich zanieczyszczenie. Więc geneza tego wymogu tkwi w argumentach prośrodowiskowych.

Co może stanowić pokrywę glebową?

Jest to już określone. Jako spełnienie wymogów normy uznaje się:
• okrywę roślinną (uprawy ozime, trawy na gruntach ornych, bobowate drobnonasienne i ich mieszanki z trawami międzyplony ozime),
• pozostawienie ścierniska,
• grunty pokryte resztkami pożniwnymi,
• grunty pokryte mulczem.

Okrywę utrzymuje się w całym kraju co najmniej od dnia 1 listopada do dnia 15 lutego. 

GAEC 6 w pytaniach i odpowiedziach

W związku z tą normą od razu pojawia się wiele pytań o interpretacje tych wymogów.

- Rozumiem, że chhodzi o przykrycie gleby resztkami pożniwnymi. Ale czy resztki z buraka cukrowego albo z brokułów (gdzie zbierane są tylko różyczki) czy to będzie się kwalifikowało już jako okrywa zimowa? – pytał jeden ze słuchaczy.

Odpowiedź Ministerstwa nie była jednoznaczna:

- Generalnie jest taka zasada, że minimum 30 % gleby powinno być pokryte resztkami lub mulczem, aby norma była spełniona. Jeżeli tych resztek jest na tyle dużo, że przykrywają one nam glebę to znaczy, że rolnik spełni normę – odpowiedziało Ministerstwo.

Kolejny słuchacz natomiast zadał pytanie następującej treści:

- Uprawa kukurydzy będzie zbierana po 1 listopada. Po zbiorach rolnik, chce jeszcze zasiać pszenicę ozimą. Czy w takich okolicznościach norma będzie spełniona?
- Tak – odpowiedziało Ministerstwo. Jeżeli zbieramy późno kukurydzę, musimy mieć czas na wysianie pszenicy. Przy obecnej interpretacji przepisów jest to możliwe i wymóg będzie spełniony.

Sprzeczne interpretacje pojawiają się w przypadku zderzenia i obowiązku realizacji GAEC 6 i realizacji ekoschematu: Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin.

- Co w przypadku jeśli gospodarstwo realizuję ekoschemat: Integrowana Produkcja i z metodyk dla niektórych upraw wynika, że jest tam obowiązek przyorania i podobnie w gospodarstwach, gdzie mamy sporo warzyw późno schodzących z pola, gdzie będzie problem z wprowadzeniem na zimę okrywy roślinnej? – pyta kolejny wnikliwy słuchacz.

Należy tu zaznaczyć, że w przypadku warzyw gruntowych orka pełni ważną rolę fitosanitarną, a resztki organiczne przyciągają groźnego szkodnika jakim jest śmietka kapuściana czy śmietka kiełkówka niszcząca wiele upraw.

- Znamy ten problem, wiemy o co chodzi i w tej chwili możemy tylko powiedzieć, że trwają prace nad tym, żeby w tym kontekście móc zmienić ten przepis dla rolników realizujących Integrowaną Produkcję bądź mających w strukturze warzywa późno schodzące z pola (np. korzeniowe). Trwają w tej chwili prace i rozpoczęliśmy już w tej sprawie rozmowę z KE, aby dokonać pewnych korekt w tym zakresie – odpowiedziało Ministerstwo.

- Czy realizując GAEC 6 poprzez siew międzyplonów na działce czy mogę jednocześnie ubiegać o punkty w rolnictwie węglowych i w ramach praktyki: wysiew międzyplonów?

-Tak, tylko, że trzeba pamiętać, że jednocześnie rolnik musi spełniać wymogi i warunki, które są określone w ramach ekoschemtu. Te wymogi są bardziej ambitne – odpowiada Ministerstwo.

Pytano także o definicję mulczu i mulczowania w ramach GAEC 6. Zadano pytanie czy zabieg mulczowania, który z praktyki rolniczej nie musi być wykonany tylko mulczerem, może być wykonany np. bronami talerzowymi?

-My na poziomie przepisów na pewno nie przewidzimy wszystkich przypadków, które wystąpią w kraju, musimy mieć na tyle uniwersalne przepisy, że będą dotyczyć wszystkich rolników a nie tylko pojedynczych przypadków – odpowiedziało Ministerstwo.

Zapisano jednak pytanie związane z interpretacją pojęcia mulczowania. Obiecano, że do momentu wysiewu ozimin i planowania pokrywy glebowej sprawy te powinny zostać wyjaśnione.

Czy będą jakieś jeszcze zmiany w GAEC 6?

- Raz na rok można zgłaszać do KE zmiany do KPS. Wystąpiliśmy do określonych Instytucji prośby o przeanalizowanie różnych możliwości i przypadków, uwzględniając różne uprawy i uwzględniając tez regiony w Polsce i zróżnicowanie klimatycznie, w związku z tym mamy nadzieję że jak najszybciej zaproponujemy zmiany. Śledzimy tez jak to inne państwa chcą realizować oraz jak to wdrożyły i po opracowaniu sensownych argumentów będziemy chcieli dokonać pewnych korekt. Zachęcamy także do zgłaszania takich propozycji i ekspertyz – skomentowała to pytanie przedstawicielka Ministerstwa.