Charakterystyka

Bojko to odmiana populacyjna żyta zarejestrowana jako jara w 2005 r. Ma jednak cechy zarówno formy ozimej, jak i jarej. Przede wszystkim posiada geny zimotrwałości, które pozwalają roślinom przezimować. Jednocześnie w testach w szklarniach żyto to przechodziło jarowizację w temperaturze powyżej 10OC. W tak wysokiej temperaturze tego procesu nie może przejść żyto ozime, które musi przebywać w temperaturze 1OC przez 6 tygodni. Dzięki takim właściwościom jest w stanie przejść w stan generatywny (strzelanie w źdźbło, kłoszenie) w każdych warunkach w Polsce.

Ponieważ Bojko to odmiana populacyjna, przez 3 lata od zakupu kwalifikowanego materiału siewnego może być wysiewana bez obniżki plonu, bo przez ten czas nie traci swoich właściwości.

Ziarno odmiany Bojko odznacza się wysoką zawartością białka (12,7–14,8 proc.), gdy w życie ozimym wynosi ona 10–11 proc. Duża liczba opadania (250–260 se-kund) gwarantuje, że ziarno tej odmiany jest odporne na porastanie ziarna w kłosie. Dla porównania – w wypadku żyta ozimego wynosi najczęściej 100–140 sekund. Z tego powodu ziarno Bojko dobrze nadaje się do przemysłu, który potrzebuje skrobi, ale nie może być ona rozłożona przez alfa amylazę (enzym, który uaktywnia się podczas porastania zboża).

Bojko charakteryzuje się także dobrą odpornością na podstawowe choroby grzybowe atakujące żyto (rdza brunatna, mączniak prawdziwy zbóż, rynchosporioza, septorioza liści i plew). Dlatego nie ma potrzeby stosowania w jego uprawie fungicydów. Nie ulega także porażeniu przez sporysz, bo zapylenie roślin jest bardzo skuteczne. Może ono jednak wystąpić, gdy podczas kwitnienia żyta pada deszcz, który utrudnia zapylenie i zamiast pyłku następuje infekcja patogena. Z tych powodów Bojko może być przydatne do uprawy w gospodarstwach ekologicznych.

Rośliny są dość wysokie (w badaniach PDO – 143 cm przy siewie wiosennym w 2007 r.), co powoduje, że zbiera się dużo słomy, którą można wykorzystać do celów energetycznych. Kłoszenie w wypadku siewu ozimego jest o 14 dni wcześniejsze niż u odmian ozimych. Natomiast przy wysiewie wiosennym termin kłoszenia w dużym stopniu zależy od terminu siewu.

Plonowanie

W badaniach PDO w ubiegłym roku Bojko wysiewane wiosną przy przeciętnym poziomie agrotechniki dało z hektara 5 t, a przy intensywniejszej uprawie (zwiększone o 40 kg N/ha nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami) – 5,9 t/ha. W siewie jesiennym plony te są jeszcze większe. Zdaniem hodowcy można uzyskać nawet 7 t z hektara.

Wymagania

Żyto jare odmiany Bojko ma niewielkie wymagania glebowe. Dlatego można je wysiewać na słabszych glebach, choć lepiej plonuje na lepszych kompleksach glebowych. Jest także mniej wrażliwe na suszę i niedobory wody od innych zbóż jarych. Najlepszymi przedplonami są rośliny strączkowe i ziemniaki, a ze zbóż – owies i jęczmień.

Uprawa

Po zbiorze przedplonu należy wykonać pełny zespół uprawek pożniwnych. W wypadku siewu jesiennego orkę siewną trzeba zrobić na 2–3 tygodnie przed siewem żyta, najlepiej pługiem zaagregatowanym z wałem Campbella. Rolę przed siewem należy starannie doprawić, co jest warunkiem szybkich i wyrównanych wschodów. W wypadku siewu wiosennego orkę przedzimową powinno się wykonać do końca października.

Nawożenie

Wysokość nawożenia mineralnego uzależniona jest od zasobności gleby, stanowiska i oczekiwanego plonu. Na hektar stosuje się 40–80 kg P2O5 i 60–100 kg K2O. Dawki azotu wynoszą 60–90 kg N/ha. Azot można także podać w formie oprysku dolistnego wodnego roztworem mocznika – w dwóch dawkach po 25 kg N/ha.

Siew

Siew jesienny Bojko jest wskazany przede wszystkim wtedy, gdy rolnik chce uzyskać bardzo dobry plon ziarna na nieco lepszych glebach. Na glebach słabszych żyto to należy wysiewać wiosną. Ten termin jest także odpowiedni w wypadku gleb bardzo podmokłych, gdy siew musi być silnie opóźniony, czyli w maju, a nawet w czerwcu.

Siew jesienią należy przeprowadzić od 15 września do początku października, a w Wielkopolsce nawet do 20 października. Siew wiosenny powinien być jak najwcześniejszy, gdy tylko pogoda pozwoli na wejście w pole. Bojko jest odporne na przymrozki, dlatego nie ma ryzyka uszkodzenia roślin. Wiosną może być więc wysiewane od 15 lutego do 15 maja.

Zalecana obsada roślin po wschodach wynosi 300–350 szt./m2, czyli trzeba wysiać 120–130 kg/ha. W siewie wcześniejszym można tę dawkę obniżyć o 20 kg/ha, a przy późniejszych trzeba ją zwiększyć o 30 kg/ha.

Ochrona

Bojko stosunkowo dobrze radzi sobie z chwastami, zwłaszcza przy siewie jesiennym. Gdy jednak występuje problem z chwastami, można zastosować jesienią Maraton 375 SC w dawce 4 l/ha. Optymalnym terminem zabiegu jest faza 1–2 liści zbóż. Środek można stosować również w terminie późniejszym (3–4 liście zbóż) pod warunkiem, że chwasty znajdują się w odpowiedniej fazie rozwojowej – w fazie liścieni do fazy 2 liści właściwych (przytulia do pierwszego okółka). Przy późno wysianych zbożach środek można stosować bezpośrednio po siewie.

W razie zagrożenia wyleganiem możliwe jest zastosowanie regulatora wzrostu Modus 250 EC w dawce 0,3 l/ha w fazie od 1. kolanka do fazy liścia flagowego. Powoduje on skrócenie źdźbła o 20 cm.

źródło: Farmer 13/2008