Właściwy dobór preparatów stosowanych do walki z patogenami chorobotwórczymi wcale nie należy do najprostszych, zwłaszcza że na działanie substancji czynnych preparatów oprócz odmiany i stanu roślin wpływ mają także warunki pogodowe. Firma Osadkowski SA wspólnie z naukowcami Zakładu Mikologii Instytutu Ochrony Roślin - Państwowego Instytutu Badawczego w Poznaniu oraz Zakładem Doświadczalnym Pawłowice Instytutu Zootechniki - Państwowego Instytutu Badawczego w woj. wielkopolskim podjęła projekt doświadczalny prowadzony na powierzchni 60 ha. Jego elementem jest porównanie różnych strategii ochrony fungicydowej oraz nawożenia nalistnego pszenicy ozimej. Doświadczenie zakłada 7 różnych kombinacji ochrony fungicydowej oraz 7 kombinacji łączących ochronę fungicydową z nawożeniem nalistnym pszenicy ozimej, odmiany Praktik, która uzyskała wpis do Krajowego Rejestru w 2012 r.

W celu oceny stanu upraw pola w Pawłowicach odwiedzane są cyklicznie. Pierwszy raz gościliśmy na plantacji 14 stycznia, następnie 9 marca oraz 7 i 29 kwietnia. Ostatnia wizyta miała miejsce 10 dni po przeprowadzonym zabiegu T1. Pobrano wówczas próby roślin do analizy laboratoryjnej. Aby zachować obiektywizm oceny w poszczególnych programach ochrony, zakodowano je i pracownicy IOR nie zostali poinformowani, które środki i w jakich dawkach zostały w tym terminie wykorzystane. Z kilkunastu punktów na polu wykopano po kilkadziesiąt roślin (45-50 szt.) w celu utworzenia reprezentatywnej próby składającej się z 500 roślin. Przy pomocy lupy o powiększeniu 5x przeprowadzono wstępną, polową ocenę roślin. Na części z nich widoczne były zmiany na korzeniach, pochwach liściowych i liściach. We wszystkich badanych próbach stwierdzono obecność chorób podstawy źdźbła.

SYTUACJA NA POLU PSZENICY

Łamliwość podstawy źdźbła występowała w większości prób w nasileniu do 5 proc. Porażenie fuzaryjną zgorzelą podstawy źdźbła i korzeni wstępnie oceniono na 1 do 5 proc. W stosunku do skali porażenia przed wykonaniem oprysku w terminie T1 nie stwierdzono wzrostu liczby roślin porażonych przez sprawców fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni oraz łamliwości źdźbła. Tym samym rozwój infekcji został powstrzymany w podobnym stopniu, niezależnie od zastosowanej substancji czynnej.

Na liściach obserwowano objawy powodowane przez grzyby wywołujące mączniaka prawdziwego, septoriozę paskowaną oraz brunatną plamistość liści. Dominowały - septorioza paskowana liści, na jednym z poletek stwierdzono 15 proc. zainfekowanych liści i mączniaka prawdziwego, jednak w niewielkim nasileniu wynoszącym ok. 1 proc. liści.

Ocenę polową przeprowadzono w momencie, w którym użyte substancje czynne nie wykazały jeszcze ostatecznej skuteczności. Wpływ na działanie fungicydów, w skład których wchodziły substancje czynne z grupy triazoli, mogły mieć warunki pogodowe. Po zabiegu, w trakcie wegetacji panowały temperatury poniżej 10°C w ciągu dnia, a jednocześnie występowały nocne przymrozki. Po ok. dwóch tygodniach od oprysku zaobserwowano przejściowe żółknięcie liści, które mogło być wywołane stresem fizjologicznym spowodowanym aplikacją fungicydów i nawozów nalistnych w warunkach niskich temperatur otoczenia.

BRUNATNA PLAMISTOŚĆ LIŚCI, CZYLI DTR

Analiza laboratoryjna po lustracji przeprowadzonej 29 kwietnia wykazała obecność sprawcy brunatnej plamistości liści (Dreschlera tritici-repentis - DTR), co także wpłynęło na osłabienie kondycji roślin. Brunatna plamistość liści pojawia się głównie w okresie strzelania w źdźbło i wyrzucania liścia flagowego. Może ona obniżyć oczekiwany plon nasion nawet o 50 proc. Rozwojowi choroby sprzyjają opady w okresie wegetacji, wysoka wilgotność powietrza i temperatura od 10 do 18°C (w Pawłowicach od początku roku do połowy maja spadły 172 mm deszczu).

Objawami porażenia są czarne plamki na liściach roślin, które w miarę postępowania infekcji pojawiają się również na pozostałych organach. Charakterystycznym objawem są nekrotyczne plamy z ciemnym punktem, otoczone chlorotyczną, rozmytą obwódką. Plamy mogą mieć średnicę kilku milimetrów. Z czasem zlewają się ze sobą, co prowadzi do przedwczesnego zamierania liści. Na porażonych źdźbłach występują brunatne kreski, a objawy porażenia kłosów obserwowane są w fazie dojrzałości mlecznej. Takie kłosy wcześniej bieleją i zamierają, natomiast ziarniaki mają kolor różowy lub brązowy.

W celu podjęcia właściwej decyzji o konieczności wykonania zabiegu w terminie T2 kolejną ocenę przeprowadzono 19 maja br. Miała ona za zadanie dokładniej zobrazować stan roślin, po wykonaniu 7 różnych wariantów ochronnych w terminie T1. Na podstawie wyniku lustracji przedsiębiorstwa mogły przystąpić do opracowania dalszej propozycji ochrony pszenicy Praktik. Efekty stosowanej ochrony fungicydowej i zabiegów dokarmiania przyjdzie nam oceniać 2 czerwca br. na organizowanym przez firmę Osadkowski SA spotkaniu polowym "Zielone pola - Pawłowice 2016". Będzie to znakomita okazja do porównania skuteczności analizowanych strategii ochrony pszenicy ozimej. W chwili oddawania tego numeru do druku były one bardzo zbliżone. Zapraszamy do wzięcia udziału w imprezie. My też tam będziemy.

Artykuł pochodzi z wydania 6/2016 miesięcznika Farmer