LISTA ODMIAN ZALECANYCH

W Krajowym Rejestrze (KR) znajduje się ponad 100 odmian pszenicy ozimej. Równie pokaźna, jeśli nie większa ich liczba jest do dyspozycji rolników na podstawie wpisu do Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (tzw. lista CCA). Stwarza to wyjątkowo trudne warunki wyboru konkretnej pozycji. Wyjściem z sytuacji jest wybór 2-3 odmian wg przyjętego klucza, jakim jest zestaw najistotniejszych w danym rejonie cech użytkowych, jak np. dostosowanie do mniej intensywnej technologii produkcji, duża zawartość białka i wysoka odporność na rdzę brunatną. To tylko przykład. Każdy powinien sam dokonać takiego zestawienia. Bardzo pomocny do tego jest wgląd w Listę Odmian Zalecanych (LOZ) dla danego województwa. Jak ona powstaje?

Po procesie rejestracji zakończonym wpisaniem odmiany do KR odmiany przechodzą dwa lata badań przydatności do uprawy w poszczególnych województwach. Są to doświadczenia porównawcze prowadzone w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO), koordynowane merytorycznie przez COBORU. Na podstawie ich wyników wybierane są odmiany szczególnie przydatne (dostosowane) do uprawy w poszczególnych województwach i rekomendowane poprzez umieszczenie na Liście Odmian Zalecanych (LOZ). Głównymi kryteriami oceny są wysokość i stabilność plonowania, odporność na choroby, wyleganie, porastanie ziarna w kłosach.

Aktualnie LOZ obejmuje 34 odmiany, z czego 2 zaliczane są do grupy E, 14 do A, 16 do B i tylko 2 do C. Polskich odmian jest łącznie 11, a spośród firm zagranicznych najliczniej obecne są odmiany Saaten Union - 8, KWS Lochow - 6 i RAGT - 4. Dwie odmiany RGT Sacramento i Julius pochodzą z listy CCA.

Zmiany w tym zestawieniu wprowadzane są często, przez co najstarsze: KWS Ozon, Ostroga i Mulan widnieją w nim zaledwie od 2011 r. W tym roku wprowadzono na listę 5 odmian: Dolores z firmy Syngenta, KWS Kiran - KWS Lochow, Medalista - Małopolska Hodowla Roślin, RGT Sacramento - RAGT, Rivero - Saaten Union.

Odmianami uniwersalnymi, czyli najpowszechniej zalecanymi, są: Artist w 15 województwach, RGT Kilimanjaro - 14, Linus - 13, Hondia, Patras, Rotax - 10, Arkadia, Belissa, KWS Ozon - 9. Województwami, w których polecana jest największa liczba odmian, są: śląskie - 14, mazowieckie - 13, pomorskie, kujawsko-pomorskie i opolskie - w każdym po 12. Najmniej mamy natomiast w podlaskim i zachodniopomorskim - tylko po 4.

Najplenniejsze odmiany z listy odmian zalecanych

Wyniki badań porejestrowych z lat 2015-2017 wskazują, że najwyżej plonującymi odmianami w poszczególnych grupach jakościowych były w tym okresie:

Grupa A - RGT Kilimanjaro, Linus;

Grupa B - Rotax, Artist;

Grupa C - Viborg, KWS Kiran.

Porównując to zestawienie z poprzednim, widać zbieżności. W grupie A na obu listach figuruje RGT Kilimanjaro. Podobnie jak Frisky w grupie jakościowej C. Różnice wskazują natomiast na silną presję nowych odmian. Na LOZ w grupie A jest jeszcze Linus wprowadzony do KR w 2011 r. Kandydatem, który może go wkrótce zastąpić, jest odmiana Formacja zarejestrowana w 2017 r. Do liderujących w grupie B odmian - Rotax (KR 2014) i Artist (KR 2013) prawdopodobnie niedługo dołączy odmiana mieszańcowa Hybery F1 (KR 2016) i świetnie się zapowiadająca liniowa o nazwie Owacja (KR 2017). Natomiast na znalezienie się w grupie C duże szanse ze względu na plenność ma odmiana Viborg.

CHARAKTERYSTYKA NAJCZĘŚCIEJ ZALECANYCH ODMIAN

W oparciu o wydawaną przez COBORU Listę Opisową Odmian, prezentujemy bardziej szczegółową charakterystykę najczęściej zalecanych odmian.

Artist (KR 2013) - odmiana chlebowa (B). Plenność na poziomie wzorca. Mrozoodporność średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, choroby podstawy źdźbła, fuzariozę kłosów i rdzę żółtą duża do b. dużej, na rdzę brunatną, DTR, septoriozę plew duża, a na septoriozę liści dość duża. Rośliny dość wysokie, o dużej do b. dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren (MTZ) dość mała, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym, porastanie i tolerancja na zakwaszenie średnie. Liczba opadania, zawartość białka, ilość glutenu duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do b. dużego. Pełnomocnik hodowcy: DSV Polska.

RGT Kilimanjaro (KR 2014) - odmiana jakościowa (grupa A). Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zimotrwałość dość mała. Odporność na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów dość duża, na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, septoriozy liści i brunatną plamistość liści średnia. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Odporność na porastanie w kłosie dość duża, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka średnia. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Pełnomocnik hodowcy: RAGT Semences Polska.

Linus (KR 2011) - odmiana jakościowa (A). Plenność wysoka. Mrozoodporność dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. Odporność na choroby podstawy źdźbła i rdzę żółtą duża do b. dużej, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, DTR, fuzariozę kłosów i septoriozę plew duża, a dość duża na septoriozę liści. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni.

MTZ dość mała, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania, wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duże. Zawartość białka średnia, ilość glutenu dość duża. Pełnomocnik hodowcy: RAGT Semences Polska.

• Hondia (KR 2014) - odmiana jakościowa (grupa A). Plenność dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość średnia do dość dużej. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, brunatną plamistość liści, septoriozy plew średnia. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża do bardzo dużej, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania bardzo duża. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. Hodowca: Danko Hodowla Roślin.

• Patras (KR 2012) - odmiana chlebowa (A). Plenność wysoka. Mrozoodporność dość mała. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą duża do b. dużej, na rdzę brunatną, DTR, septoriozę plew, fuzariozę kłosów duża, a na septoriozę liści dość duża. Rośliny niskie do średnich. Kłoszenie i dojrzewanie średnio wczesne. Zawartość białka, porastanie i tolerancja na zakwaszenie średnia. Liczba opadania wysoka. Pełnomocnik hodowcy: DSV Polska.

• Rotax (KR 2014) - odmiana chlebowa (grupa B). Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Zimotrwałość średnia. Odporność na choroby podstawy źdźbła, mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i brunatną plamistość liści, septoriozę liści średnia. Na rdzę żółtą, septoriozę plew i fuzariozę kłosów dość mała. Rośliny dość niskie, o dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania od dużej do bardzo dużej. Zawartość białka dość duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS dość duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Hodowca: HR Smolice.
Artykuł pochodzi z sierpniowego wydania miesięcznika "Farmer"