Kolejny raz odwiedziliśmy pole z uprawą pszenicy ozimej Praktik (KR 2012) w Pawłowicach, w województwie wielkopolskim, należące do Zakładu Doświadczalnego Pawłowice Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego, gdzie wspólnie z firmą Osadkowski SA oraz naukowcami z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu prowadzony jest projekt doświadczalny na powierzchni 60 ha. Elementem działań doświadczalno-doradczych jest porównanie różnych technologii ochrony fungicydowej oraz nawożenia nalistnego w pszenicy ozimej. Przyjęto 7 różnych kombinacji ochrony fungicydowej oraz 7 kombinacji łączących ochronę fungicydową z nawożeniem nalistnym.

Pola odwiedzamy cyklicznie. Pierwszą polową lustrację pszenicy ozimej przeprowadziliśmy 14 stycznia br. Druga miała miejsce 9 marca, a na trzecią udaliśmy się dokładnie miesiąc później.

Wstępna ocena wskazywała na obecność septoriozy paskowanej liści oraz fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła i korzeni. Pobrane wówczas próbki roślin zostały poddane analizie laboratoryjnej. Jej wynik potwierdził obecność sprawców chorób. Wyizolowano grzyby Mycosphaerella graminicola i Fusarium spp. Druga lustracja i badania potwierdziły obecność septoriozy paskowanej liści powodowanej przez Mycosphaerella graminicola oraz grzybów z rodzaju Fusarium. Na pszenicy widoczne były także niewielkie uszkodzenia mrozowe i to przede wszystkim na nich szczególnie dobrze rozwijały się grzyby saprofityczne.

Lustracja pszenicy Praktik

W czasie trzeciej lustracji polowej można było stwierdzić, że stan zbóż uległ poprawie. Rośliny dobrze się rozkrzewiły, możliwe było właściwe pobieranie przez nie azotu dzięki odpowiedniemu zaopatrzeniu w potas, fosfor, magnez i siarkę. Jednak w głębi łanu, zwłaszcza u podstawy roślin, widoczne były objawy chorobowe, które stanowią potencjał do rozwoju grzybów w momencie wystąpienia sprzyjających im warunków pogodowych. W ocenianym łanie pszenicy widoczne były objawy septoriozy oraz łamliwości podstawy źdźbła zbóż. Sporadycznie dało się zauważyć charakterystyczne naloty świadczące o ataku sprawcy mączniaka prawdziwego –  Erysiphe graminis. Niski stopień porażenia wynikał prawdopodobnie z cechy odmianowej. Niemniej jednak od poprzedniej lustracji nie stwierdzono epidemicznego rozwoju chorób. Mimo stosunkowo niewielkiej presji chorób grzybowych podjęto decyzję niezwłocznego wykonania zabiegu chemicznego. Został on przeprowadzony 19 kwietnia br. według programów ochrony przedstawionych przez agronomów reprezentujących najlepsze gospodarstwa z różnych części kraju. Zamysłem doświadczenia jest bowiem połącznie praktycznej wiedzy polowej z wynikami badań naukowców (tab.). Zabieg T1 został poprzedzony wykonaniem oprysku 18 kwietnia br. preparatami regulującymi pokrój roślin. W tym celu w pszenicy zastosowano Moddus Star 250 DC w dawce 0,3 l/ha razem ze Stabilanem 750 SL 0,8 l/ha.

Agrotechnika uprawy pszenicy

Pszenica ozima została wysiana 5 października 2015 r. na glebę klasy IIIa o pH 6,0. Przedplonem był rzepak ozimy. Przedsiewnie zastosowano ok. 20 kg N/ha, 20 kg P2O5/ha, oraz 70 kg K2O/ha. Na koniec I dekady listopada zastosowano herbicyd Bizon, który jest gotową mieszaniną fabryczną trzech substancji czynnych: diflufenikanu, penoksulamu i florasulamu. Preparat aplikowano w dawce 1 l/ha. Głównym celem było zniszczenie miotły zbożowej, ale herbicyd ten jest skuteczny w walce nie tylko z tym chwastem, lecz także z: chabrem bławatkiem, fiołkiem polnym, gwiazdnicą pospolitą, jasnotą purpurową, jasnotą różową, makiem polnym, maruną bezwonną, przetacznikiem bluszczykowym, przetacznikiem perskim, przytulią czepną, samosiewami rzepaku, tasznikiem pospolitym, tobołkami polnymi. Na plantacji nie wykonano w okresie jesiennym zabiegu T0 przeciwko sprawcom chorób. Wiosną pszenicę zasilono dwukrotnie. Przed ruszeniem wegetacji podano ok. 62 kg N/ha, a pod koniec fazy krzewienia zaaplikowano 30 kg N/ha oraz siarkę.

Stan pozostałych ozimin

Na polach IZZD Pawłowice prowadzone są także doświadczenia łanowe z jęczmieniem ozimym odmian: Kaylin, Galation, Wootan, Trooper; pszenżytem ozimym odmian: Gringo, Torino, Tantris, Lombardo; żytem odmiany SU Bendix i rzepakiem ozimym – 60 odmian. Także w tych uprawach przeprowadziliśmy ocenę stanu roślin. Podczas lustracji jęczmienia stwierdzono pierwsze objawy wystąpienia pasiastości liści jęczmienia. Widoczne były smugi między nerwami liści, które z czasem brązowieją. W wyniku ataku choroby porażone liście stopniowo zamierają, zasychają i pękają wzdłuż. Uszkodzenia te przyczyniają się do zamierania całych roślin tuż przed kłoszeniem lub w jego czasie. Słabiej porażony jęczmień wykłasza się, ale kłosy są zwykle zdeformowane i płone. Spadek wielkości plonu ziarna jest proporcjonalny do liczby porażonych roślin.

Na liściach pszenżyta i żyta widoczne były owalne plamy, dookoła ciemnobrązowe, a żółte w środku, o długości 1-2 cm, które świadczyły o ataku rynchosporiozą. Sprawcą choroby jest grzyb Rhynchosporium secalis. Może ona występować też na pochwach liściowych, a silnie porażone części roślin przedwcześnie zamierają. Ponadto na pszenżycie w niewielkim stopniu odnotowano objawy brunatnej plamistości liści powodowanej przez zarodniki konidialne grzyba Drechslera tritici-repentis (DTR). Choroba w skrajnych przypadkach, czyli przy bardzo silnym porażeniu, może obniżyć plon nawet o 50 proc. Pojawia się przede wszystkim w okresie strzelania w źdźbło i wzrostu liścia flagowego, a jej objawami są czarne plamki. W miarę postępowania infekcji oznaki chorobowe występują  również na pozostałych organach. Obserwuje się nekrotyczne plamy otoczone chlorotyczną obwódką, które zlewają się ze sobą, co prowadzi do przedwczesnego zamierania liści. Przy infekcji DTR na źdźbłach pojawią się brunatne kreski, a objawy porażenia kłosów widoczne będą w fazie dojrzałości mlecznej. Takie kłosy wcześniej bieleją i zamierają, natomiast ziarniaki mają kolor różowy lub brązowy. Na lustrowanych zbożach rozwijał się też grzyb Erysiphe graminis, który jest sprawcą mączniaka prawdziwego i najsilniej porażał pszenżyto, co może być związane z wrażliwością odmianową.

T1 w ozimym jęczmieniu, pszenżycie i życie

W związku ze stwierdzeniem chorób w pozostałych zbożach także i tu zdecydowano o konieczności przeprowadzenia zabiegu ochronnego T1. W jęczmieniu ozimym do walki z plamistością siatkową i mączniakiem prawdziwym wykorzystano preparat Bontima 250 EC będący gotową mieszaniną fabryczną dwóch substancji czynnych: izopirazamu i cyprodynilu, który dodatkowo chroni zboże przed rdzą jęczmienia, ramularią i rynchosporiozą. W IZZD Pawłowice preparat zastosowano w ilości 1,5 l/ha razem z regulatorem Moddus 250 EC, który aplikowano w dawce 0,4 l/ha.

Do ochrony pszenżyta i żyta przed chorobami wykorzystano preparat Wirtuoz 520 EC oparty na trzech substancjach czynnych: prochlorazie, tebukonazolu i proquinazidzie. Fungicyd oprócz chorób stwierdzonych na tych dwóch gatunkach, a więc rynchosporiozy, mączniaka prawdziwego oraz w pszenżycie DTR, zwalcza też rdzę brunatną u obu gatunków zbóż. Ponadto w pszenżycie chroni też przed fuzariozą kłosów, septoriozą paskowaną liści i septoriozą plew. Przed zabiegiem T1 zastosowano preparaty regulujące wzrost Moddus 250 EC w dawce 0,3 l/ha oraz Stabilan 750 SL w ilości 0,8 l/ha.

Przeprowadziliśmy także oględziny rzepaku, w którym widoczne były stare oraz świeże objawy suchej zgnilizny kapustnych powodowane przez Phoma lingam. Przeciwko tej chorobie 5. kwietnia zastosowano oprysk preparatem Tilmor 240 EC, który oparty jest o dwie substancje czynne: protiokonazol i tebukonazol w dawce 0,75 l/ha. Tilmor 240 EC aplikowano łącznie z preparatem Caryx 240 SL bazującym na chlorku mepikwatu oraz metkonazolu, który działa także regulująco. Zaaplikowany został w ilości 0,5 l/ha. Oba preparaty poza suchą zgnilizną kapustnych w rzepaku zwalczają także czerń krzyżowych i szarą pleśń.

 

Artykuł pochodzi z wydania 5/2016 miesięcznika Farmer

Zamów prenumeratę