Od ośmiu lat dla wszystkich najważniejszych roślin rolniczych prowadzone są doświadczenia odmianowe w ramach systemu zorganizowanego przez Centralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. Ich celem jest określenie przydatności roślin do uprawy w warunkach glebowo-klimatycznych Polski. Jest to szczególnie istotne po otwarciu rynku nasiennego na odmiany pochodzące z krajów członkowskich Unii Europejskiej. Siew takich odmian bez sprawdzenia ich przydatności do uprawy w kraju może być ryzykowny.

Warunki klimatyczne

Szczególnie wrażliwe na warunki klimatyczno-glebowe są odmiany kukurydzy. W Europie wszystkie firmy hodowlano-nasienne do wspólnego katalogu zgłosiły ponad 4000 odmian kukurydzy i teoretycznie mogłyby być one sprzedawane na rynku polskim. Dlatego niezmiernie ważne jest prowadzenie w kraju badań, których celem jest określenie takich cech, jak: klasa wczesności, kierunek wykorzystania w produkcji (kiszonka, ziarno, CCM, biogaz, bioetanol), plenność oraz inne cechy określające wartość gospodarczą odmiany. Taka informacja jest podstawą dla rolnika podejmującego uprawę kukurydzy. Musi on zdawać sobie sprawę, że kukurydza jest rośliną klimatu ciepłego, dlatego wiedza o niej winna być bardziej dogłębna. Taka, która w maksymalnym stopniu wyeliminuje ryzyko uprawy i przyniesie korzyści ekonomiczne. Rozumiejąc znaczenie właściwego doboru odmiany w uprawie kukurydzy, Polski Związek Producentów Kukurydzy jako pierwsza organizacja w Polsce w porozumieniu z firmami hodowlano-nasiennymi z kraju i z zagranicy, w ścisłej współpracy z COBORU, zorganizował sieć doświadczeń odmianowych z kukurydzą. Doświadczenia te są prowadzone w dwóch seriach dla odmian przeznaczonych na zbiór ziarna oraz dla odmian wykorzystywanych do przygotowania kiszonki dla zwierząt. W obu tych seriach doświadczeń badane odmiany podzielone są na trzy grupy wczesności, w różnych terminach zbierane i w grupach porównywane. Dodatkowo dla terenów północnej części Polski – ze względu na duże zainteresowanie rolników uprawą kukurydzy na zbiór ziarna – prowadzone są doświadczenia z odmianami wczesnymi.

Rejestr odmian

W badaniach ze zbiorów z 2007 r. brały udział odmiany zgłoszone przez hodowców zarówno te zarejestrowane w Polsce, jak i te z katalogu UE. Aktualnie w rejestrze polskim zapisanych jest 161 odmian, a corocznie wpisywanych jest dalszych około 20 odmian. Zasada przyjmowania nowych odmian do rejestru polega głównie na tym, że odmiana w doświadczeniach rejestrowych musi wykazywać wyższe wartości w stosunku do już skatalogowanych odmian. Wynika stąd praktyczny wniosek dla rolników, aby w doborze odmian kukurydzy do uprawy korzystali z odmian nowo zarejestrowanych, które w każdym przypadku niosą ze sobą postęp biologiczny.

Przed podjęciem decyzji o uprawie kukurydzy rolnik musi wiedzieć, że odmiany kukurydzy są to mieszańce, w których wykorzystywany jest efekt heterozji w pierwszym pokoleniu i podlegają corocznej wymianie. Uprawa pokolenia F2 przynosi zawsze większe straty w plonie ogólnym (25–35 proc.) w stosunku do niewielkiej ewentualnej oszczędności uzyskanej przy zakupie ziarna siewnego.

Zasady przy zakupie ziarna siewnego kukurydzy, które gwarantują uzyskanie dobrych plonów zgodnie z przeznaczeniem i zminimalizują ryzyko uprawy dając godziwy zysk:

  • materiał siewny zaprawiony tylko wiadomego pochodzenia, w oryginalnym firmowym opakowaniu,
  • odmiana wybrana z katalogu odmian sprawdzonych w uprawie w naszym klimacie,
  • odmiana firmy, która powinna być zarejestrowana na polskim rynku.

W artykule zamieszczone zostały wyniki doświadczeń PDO kukurydzy z 2007 r.

Autor jest Dyrektorem Biura Polskiego Związku Producentów Kukurydzy

Źródło: "Farmer" 03/2008