Jego ekspansji i kompensacji sprzyjają uproszczenia w uprawie roli, monokultury lub płodozmiany z dużym udziałem zbóż oraz wczesny siew roślin ozimych. Wschody wyczyńca polnego notuje się głównie jesienią, zazwyczaj przed wschodami rośliny uprawnej, co znacząco zmniejsza jej szanse na przetrwanie. Dodatkowo wyczyniec polny bardzo szybko uodparnia się na substancje biologicznie czynne, przez co skuteczność zabiegów herbicydowych może być bardzo mała. Chwast ten, jeżeli pojawi się na polu, jest bardzo trudny do wyeliminowania. Gatunek ten może zachwaszczać wszystkie rośliny uprawne i warzywa, ale zadomowił się przede wszystkim w roślinach zbożowych (głównie ozimych), w których może powodować straty dochodzące nawet do 60-70 proc. Jak podają botanicy, należy do trzynastu najszybciej rozprzestrzeniających się gatunków traw w naszym kraju. Szacuje się, że występowanie już ok. 12 roślin na m2 obniża plon ziarna zbóż ozimych o 5 proc. Rolnicy z Europy Zachodniej nie radzą sobie już z tym chwastem, ponieważ dość szybko powstają biotypy odporne na substancje aktywne.

Biologia rozwoju

Wyczyniec polny jest rośliną roczną ozimą lub jarą. Ma liście płaskie, podłużnie lancetowate, z ostrymi brzegami, w pączku zwinięte, wyraźnie żeberkowane, często czerwono nabiegłe. Pochwy liściowe są otwarte, nagie, na najwyższych piętrach pędów generatywnych rozdęte, często z fioletowym przebarwieniem. Języczek liściowy jest długi, nierównomiernie ząbkowany, ostro zakończony, uszek brak. Roślina dobrze się krzewiąca wyrasta do wysokości 70-80 cm. Kwiatostan jest walcowaty, ku obu końcom zwężający się w kłos pozorny. Jedna roślina może wydać od 100 do 400 ziarniaków. Ziarniaki uzyskują bardzo szybko dojrzałość i łatwo osypują się, tak że w czasie zbioru pozostaje tylko oś kłosa. Ziarniaki są oplewione i mają 5,5-6,5 mm długości oraz 1,5-2,4 mm szerokości. W glebie zachowują zdolność kiełkowania przez wiele lat i mogą skiełkować nawet z głębokości 8 cm.

Bardzo często siewki wyczyńca polnego są mylone z siewkami popularnej i masowo występującej miotły zbożowej. Nikogo to nie dziwi ze względu na bliźniacze podobieństwo tych roślin we wczesnym okresie wzrostu. 

Preferencje glebowe

Wyczyniec polny preferuje gleby ciężkie, zwięzłe i gliniaste oraz rędziny zasobne w składniki pokarmowe i umiarkowanie wilgotne. Zachwaszcza zarówno zboża ozime, jak i jare, występuje także w uprawach rzepaku ozimego, buraka cukrowego i roślin strączkowych. Lubi gleby o znacznej zawartości wapnia, o wysokim poziomie wody gruntowej. Uważany jest za roślinę wskaźnikową gleb niedrenowanych.

Wyczyniec polny stanowi bardzo duże zagrożenie głównie w krajach Europy Zachodniej, jak: Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Belgia, Dania i Holandia. W Polsce stanowi problem lokalny. Masowe jego występowanie notuje się na Żuławach, w północnowschodniej części Mazur, ziemi chełmińskiej i pyrzyckiej, na Dolnym Śląsku i Śląsku Opolskim oraz na ziemi lubuskiej w dolinie Odry, a także na niektórych polach w innych rejonach kraju. Szacuje się, że w Polsce wyczyniec polny zachwaszcza 150-200 tys. ha, na których konieczne jest jego zwalczanie. Próg szkodliwości określono na 12-15 roślin/m2.

Zwalczanie

Zwalczanie wyczyńca powinno odbywać się kompleksowo – z uwzględnieniem zabiegów agrotechnicznych i ochrony chemicznej. Pierwszym krokiem w walce z wyczyńcem powinno być zastosowanie prawidłowego, zróżnicowanego płodozmianu. Znaczne zmniejszenie liczebności tej rośliny można osiągnąć, wykonując również staranną uprawę roli z uwzględnieniem orki oraz świadomego opóźnienia terminu siewu (w przypadku pszenicy). Chemiczne zwalczanie wyczyńca polnego powinno odbywać się zarówno jesienią (w przypadku roślin ozimych), jak i wiosną. Wyczyniec polny w zbożach jest zwalczany przez takie substancje czynne, jak: flufenacet, prosulfokarb, diflufenikan, pendimetalina, fenoksaprop-P etylowy, pinoksaden, piroksulam, mezosulfuron metylowy, chlorotoluron. Stosowane są dość powszechnie inhibitory karboksylazy acetyl koenzymu A (ACCazy), inhibitory syntazy acetylomleczanowej (ALS) oraz pochodne mocznika, dlatego najwięcej biotypów odpornych stwierdzono na te substancje czynne.