Założeniem prowadzenia jakiejkolwiek uprawy jest uzyskanie wysokiego i jakościowego plonu.

Kolejne fazy prowadzące do tego celu to poprawna agrotechnika obejmująca uprawę gleby i prawidłowy siew. Następne to nawożenie i ochrona.

Terminowy siew o określonym zagęszczeniu w optymalnie uprawioną glebę to czynnik podstawowy. Nawożenie jest formą regulacji wysokości plonu, a ochrona to jego zabezpieczenie.

Chcąc zmaksymalizować plony, przede wszystkim zwiększamy nawożenie azotowe, jednak ten element uprawy w pewnym momencie może się przyczynić do wylegania i w konsekwencji, w końcowych etapach uprawy zbóż spowodować obniżenie plonu. Na proces wylegania wpływa kilka elementów.

Mogą to być czynniki chorobotwórcze, gęstość siewu, jednak decydujący wpływ mają warunki klimatyczne.

Krótka ulewna burza z silnym wiatrem może zniweczyć niemalże całoroczną opiekę nad plantacją. Pogodę trudno przewidzieć, dlatego należy odpowiednio wcześnie zapobiegać. Do tego celu służą środki zapobiegające wyleganiu.

Ich liczba jest stosunkowo mała, praktycznie oparta na czterech podstawowych substancjach czynnych, chociaż w praktyce jest reprezentowana przez znaczną liczbę produktów handlowych.

W jęczmieniu (tabela 1) najbardziej popularny jest trineksapak etylu. Zalecany jest do skracania źdźbła zarówno form jarych, jak i ozimych.

Proponowany jest przede wszystkim w fazie pierwszego i drugiego kolanka, chociaż niektóre z produktów zgodnie z etykietą w jęczmieniu ozimym można stosować aż do początku fazy liścia flagowego.

W zaawansowanych fazach zalecane jest zwiększenie dawki. W jęczmieniu jarym, we wczesnych fazach rozwojowych, gdy roślina uzyska 2 do 4 liści można także wykorzystać CCC. Zabieg ten również ma wpływ na silniejsze krzewienie się jęczmienia. Znacznie później, czyli od drugiego kolanka aż do fazy pierwszych widocznych ości, zalecany jest etefon, który praktycznie skraca źdźbło na odcinku, w którym został zastosowany.

Te same substancje czynne można stosować w obu formach pszenicy (tabela 2) oraz dodatkowo w pszenicy ozimej fabryczną mieszaninę chlorek mepikwatu i proheksadion wapnia. Program ich wykorzystania jest opracowany znacznie szerzej, chociaż sam okres stosowania jest krótszy i obejmuje fazy od początku krzewienia do w pełni wykształconego liścia flagowego.

Najbardziej wykorzystanym retardantem jest CCC, produkowany w różnych formach użytkowych (od 620 do 750 g/l substancji czynnej), co rzutuje na wysokość dawki. Za optymalny moment zabiegu przyjmuje się fazę, gdy pierwsze kolanko jest widoczne lub wyczuwalne na wysokości 1 cm od poziomu gleby. W pszenicy jarej spośród wszystkich retardantów opartych na tym związku tylko Antywylegacz płynny 675 SL jest zalecany w dawkach dzielonych oraz łącznie z herbicydami Chwastom Extra 300 SL (MCPA), a także Aminopielik D 450 SL (2,4-D + dikamba). Pozostałe są zarejestrowane pojedynczo, ale jak wskazują zalecenia - Antywylegacza płynnego 675 SL i pozostałych środków, zgodnie z najnowszą interpretacją przepisów unijnych, można by użyć w takich mieszaninach.

Te same środki można stosować w pszenicy ozimej. Ich oficjalne dawkowanie jest nieco bardziej zróżnicowane, co między innymi wynika z różnych okresów rejestracji. Wśród herbicydów zawierających MCPA dodatkowo do łącznych zabiegów jest zarejestrowany Dicoherb 750 SL. Ponadto środki Adjust SL, Manipulator SL i Regulator 620 SL zalecane są wcześniej (od fazy krzewienia) i dłużej (do początku rozwoju liścia flagowego). Dwa preparaty zawierające trineksapak etylu zarejestrowano w pszenicy jarej, natomiast cztery w ozimej. Jeżeli "zsumujemy" terminy zabiegów w pszenicy ozimej okazuje się, że trineksapak etylu można w niej stosować od fazy pełni krzewienia do fazy wykształconego liścia flagowego, chociaż rejestracja poszczególnych retardantów jest nieco inna. W pszenicy ozimej w fazie pierwszego do trzeciego kolanka źdźbło można również skracać mieszaniną omówionych substancji (trineksapak + CCC).

Etefon stosuje się identycznie w obu formach pszenicy, wykonując zabieg w fazie od pierwszego kolanka do początku fazy liścia flagowego, stosując dawkę 0,75 l/ha. Jeżeli uprzednio w pszenicy ozimej zastosowano CCC, dawkę preparatu zawierającego etefon należy obniżyć do 0,5 l/ha. Najnowszy retardant Medax Top 350 SC (chlorek mepikwatu + proheksadion wapnia) w pszenicy ozimej zalecany jest od początku wzrostu źdźbła do końca fazy liścia flagowego.

Zaleceń skracania źdźbła pszenżyta jarego nie ma, natomiast retardanty można stosować w pszenżycie ozimym i życie (tabela 3). CCC jest zarejestrowane identycznie w obu uprawach, chociaż poszczególne środki w innych terminach.

Także w obu uprawach zalecany jest etefon. W przypadku tej substancji czynnej zabiegi w pszenżycie należy wykonać wcześniej - od pierwszego kolanka do początku fazy liścia flagowego, w życie pierwsze zabiegi powinny być wykonane w tym samym terminie, ale można je aplikować aż do okresu poprzedzającego kłoszenie. Dawki są tej samej wysokości (1,0 l/ha). Istnieją różnice w zaleceniach trineksapaku etylu. Jedynie Optimus 175 EC jest zalecany identycznie w obu zbożach. Pozostałe, czyli Golden Trinexs 250 EC, Modus 250 EC i Proteg 250 EC, w pszenżycie zalecane są w fazie pierwszego i drugiego kolanka, natomiast zgodnie z etykietą w życie można je stosować do fazy w pełni rozwiniętego liścia flagowego. Możliwości skracania źdźbła w pszenżycie ozimym kończą się na wykorzystaniu fabrycznej mieszaniny chlorek mepikwatu + proheksadion wapnia, zalecanej w całej fazie rozwoju liścia flagowego.

Skracanie źdźbła owsa obejmuje fazę od pierwszego do piątego kolanka.

W tym terminie można stosować środki zawierające CCC. Minimalnie krótszy termin, bo do czwartego kolanka, jest optymalny dla stosowania trineksapaku etylu, chociaż niektóre ze środków zawierających tę substancję czynną zgodnie z zaleceniami można stosować tylko do drugiego kolanka.

Analizując tabele głównie pod kątem terminów stosowania poszczególnych preparatów o takich samych substancjach czynnych, można wywnioskować, że proces skracania źdźbła poszczególnych zbóż niejednokrotnie znajduje się w szerszym zakresie faz rozwojowych, niż to jest podane dla pojedynczego środka. Omówione substancje czynne retardantów można podzielić na dwie podstawowe grupy. Do jednej z nich, określonej jako inhibitory giberelin, zalicza się CCC, trineksapak etylu oraz mieszaninę chlorek mepikwatu + proheksadion wapnia. Charakteryzują się tym, że skracają międzywęźla, na które zostały zastosowane i kolejne dwa, a więc ich działanie jest wydłużone.

Etefon jest generatorem etylenu. Jego działanie jest doraźne i w efekcie skraca i usztywnia międzywęźle, na które został zastosowany.