Temperaturę i wilgotność w magazynie i w zbożu należy dokładnie monitorować, sprawdzać, czy w trakcie przechowywania nie pojawiły się owady i roztocze, tym bardziej że słońce, ogrzewając ściany magazynów i przylegające do nich warstwy zboża, znacząco poprawia warunki bytowania i rozwoju szkodników magazynowych. Następstwem miejscowego wzrostu temperatury jest migracja wilgoci w masie ziarnowej z miejsc chłodniejszych do cieplejszych, aż do wykroplenia się pary wodnej na wewnętrznych ścianach magazynu. Podwyższona wilgotność i temperatura są czynnikami sprzyjającymi żerowaniu i rozmnażaniu szkodników magazynowych, których rozwój w temperaturach poniżej 4°C był zahamowany.

ŚRODKI FOSFOROORGANICZNE

Od kilkunastu lat stosowane są na ziarno preparaty z grupy związków fosforoorganicznych (Actellic 500 EC i jego odpowiedniki: Magazynier 500 EC, Rovar 500 EC). Przechowywane zboże gazowane jest także fosforowodorem powstającym w wyniku działania wilgoci na preparaty Quickphos Tablets 56 GE, Phostoxin 56 GE lub Magtoxin 66 GE.

Ze względów bezpieczeństwa oraz prawidłowego i skutecznego przeprowadzenia zabiegu wykonanie dezynsekcji gazowej należy zlecić specjalistycznej firmie DDD. Przed zabiegiem magazyn należy odpowiednio uszczelnić, by gaz mógł osiągnąć odpowiednie stężenie. Względy bezpieczeństwa wymagają odpowiedniego zabezpieczenia terenu. Po zabiegu zboże musi zostać dokładnie przewietrzone, czyli substancja aktywna musi być na poziomie niezagrażającym zdrowiu i życiu ludzi. Dotyczy to nie tylko fosforowodoru, lecz także pirimifosu metylowego używanego w postaci cieczy do aplikacji na ziarno. Substancja aktywna paruje, dlatego po zabiegu również należy pomieszczenia dobrze przewietrzyć.

ŚRODKI OPARTE NA PYRETROIDACH

Po zabiegu dezynsekcji gazowej zboże nie jest chronione przed ponownym zasiedleniem przez szkodniki. Inaczej działają preparaty zawierające pyretroidy: K-Obiol 25 EC i K-Obiol Max (substancja czynna - deltametryna) oraz Talisma EC (s.cz. - cypermetryna). Działają one na szkodniki kontaktowo, a raz naniesione na ziarno chronią je, w zależności od dawki i czasu stosowania, przez okres od kilku miesięcy nawet do roku. Można je stosować w temperaturach od 5°C aż do 25°C.

Talisma EC zawierająca cypermetrynę (80 g/l) jako substancję aktywną oraz synergetyk - butotlenku piperonilu (228 g/l), podobnie jak preparaty zawierające pirimifos metylowy, szybko i skutecznie niszczy chrząszcze i roztocze, działając na szkodniki kontaktowo. Zastosowana interwencyjnie natychmiast uwalnia zboże od szkodników. Dodatkowo jednodniowa karencja po użyciu preparatu Talisma EC na zboże pozwala przeznaczyć je do sprzedaży na konsumpcję i na paszę następnego dnia po zabiegu. Wynika to z faktu, że pyretroidy wykazują niską toksyczność dla człowieka i innych kręgowców, a zawartość substancji aktywnej po aplikacji jest znacznie niższa od maksymalnego dopuszczalnego poziomu dozwolonego przez Codex Alimentarius dla cypermetryny, który wynosi 2 ppm (dawka 2 l/100 ton = 1,68 ppm) w ziarnie pszenicy, jęczmienia, owsa, żyta traktowanego pożniwnie.

Po zabiegu z zastosowaniem preparatu Talisma EC zboże zachowuje wysoką jakość handlową, gdyż wytępione zostają szkodniki magazynowe natychmiast po ich pojawieniu się, zanim zaczną żerować i rozmnażać się. W ziarnie wolnym od szkodników nie ulega zmianie jakość białka i zachowany zostaje swoisty zapach. Stwierdzono też, że zabieg nie ma negatywnego wpływu na jakość wypiekową mąki otrzymanej z ziarna. Dzięki tylko jednemu zabiegowi przechowujący zboże zabezpieczy towar przed utratą jakości spowodowaną przez szkodniki takie jak: rozkruszki, wołki, trojszyki, kapturnik zbożowiec, spichlerz surinamski i inne szkodniki magazynowe. W zabezpieczonym zbożu nie będzie szkodników, a także ich wydalin, wydzielin i wylinek.

W innych krajach europejskich zalecane jest stosowanie Talismy EC wszędzie tam, gdzie zboże jest przesypywane w przestrzeni zamkniętej, co zapewnia równomierne rozprowadzenie cieczy w masie ziarnowej. Warto więc zorganizować w magazynie przesypanie ziarna, najlepiej z jednej komory do drugiej.

Żeby zabieg wykonać poprawnie, należy dysponować urządzeniem utrzymującym stałe ciśnienie podczas opryskiwania. Wtedy niewielka ilość cieczy użytkowej zostanie równomiernie rozprowadzona w ziarnie.

OCHRONA PRZEZ 12 MIESIĘCY

W zamyśle producenta preparat Talisma EC wychodzi naprzeciw potrzebom właścicieli magazynów przechowujących zboże. Zastosowanie oprysku ziarna z bieżących zbiorów, przed złożeniem do magazynu, zabezpieczy zboże na cały, nawet roczny okres przechowywania. Wówczas należy 2 l preparatu wymieszać z 48 l wody i otrzymaną ciecz roboczą aplikować na 100 t zboża.

Regularna lustracja oraz w przypadku stwierdzenia występowania szkodników magazynowych odpowiednio szybka reakcja i zastosowanie ochrony zapewnią wysoką jakość handlową ziarna, które według regulacji unijnych powinno być wolne od żywych szkodników na każdym etapie przetwarzania. Zabezpieczając zboże przed szkodnikami magazynowymi, należy pamiętać, że środki ochrony roślin zawierające substancje czynne o różnym mechanizmie działania należy stosować przemiennie (rotacyjnie), aby nie dopuścić do wytworzenia się odporności u szkodników magazynowych.

Artykuł ukazał się w wydaniu 4/2017 miesięcznika "Farmer"