POLSKA CZERWONA
Bydło polskie czerwone wywodzi się od małego dzikiego bydła brachycerycznego (krótkorogiego), żyjącego we wschodniej części Europy Środkowej i w Skandynawii. W 1894 r. powstał pierwszy Związek Hodowców Bydła Czerwonego przy Małopolskim Towarzystwie Rolniczym. W 1901 r. L. Adametz opisał po raz pierwszy rasę polską czerwoną, a w 1906 r. wprowadzono urzędową ocenę mleczności krów. W 1913 roku wydano księgę rodowodową tej rasy.
W okresie międzywojennym polskie bydło czerwone stanowiło 25 proc. krajowej popula- cji bydła. Wyróżniano wówczas 3 odmiany tej rasy: podgórską, dolinową i śląską. Po II wojnie światowej, jeszcze pod koniec lat sześćdziesiątych, było w Polsce około 2 mln bydła czerwonego, co stanowiło 18 proc. pogłowia. Rolnicy utrzymujący wyłącznie krowy tej rasy otrzymywali dotację równoważącą 100 l mleka od sztuki rocznie, mieli zapewnione bezpłatne usługi inseminacyjne (lub krycie naturalne) oraz bezpłatną ocenę użytkowości. Krowy objęte oceną użytkowości mlecznej w 2018 r. przeciętnie produkowały 3 658 kg mleka o 4,30 proc. tłuszczu i 3,39 proc. białka.
BIAŁOGRZBIETA
Rasa ta wywodzi się od prymitywnego bydła utrzymywanego na północy i wschodzie Europy, dostosowanego do miejscowych warunków środowiskowych oraz dobrze wykorzystującego gorszej jakości pasze. Ostatecznie rasa ta ukształtowała się na terenachzlokalizowanych nad Bugiem, Narwią i Sanemoraz nad dolną Wisłą, jako odrębny typ – bydło nadwiślańskie. Często można się spotkaćz określeniem: powiślańskie, nadświdrzańskielub też nadburzańske.
Cechą charakterystyczną tej rasy jest biały pas, który biegnie wzdłuż grzbietu i stąd też wzięła się nazwa bydła – białogrzbiety (BG). Pas ten w okolicy kłębu ulega zwężeniu, natomiast rozszerza się w kierunku zadu, na którym nie zachowuje równomiernego kształtu „linii”, tworząc poszarpaną i nakrapianą łatę.
Białe umaszczenie spotykane jest również na ogonie i środku głowy, przy czym śluzawicajest ciemna, a kończyny srokate. Umaszczenieboków jest najczęściej czarne (ok. 81,7 proc. populacji) lub czerwone – ok. 12,9 proc. populacji. Umaszczenie BG charakteryzuje sięwysokim współczynnikiem odziedziczalności.
Rasa BG charakteryzuje się stosunkowomocną budową; długi tułów i szyja, ciężka głowa, wąska klatka piersiowa, krótkie kończyny oraz brzuszne zawieszenie wymienia. Średnia masa ciała dla tej rasy wynosi 450-500 kg,przy wysokości w kłębie od 123 cm do 130 cm.
Bydło białogrzbiete odznacza się cechami charakterystycznymi dla populacji autochtonicznych, czyli gatunków rodzimych dla naszego ekosystemu takich jak: duża zdrowotnośći odporność, długowieczność, dobra płodność,bezproblemowe porody, duża żywotność cieląt i łatwość ich odchowu oraz bardzo dobre przystosowanie do trudnych warunków środowiska. Bardzo ważnym elementem jest także mała wybredność w stosunku do pasz, a także możliwość ograniczania wydajności, a tym samym możliwość przetrwania niedoborów paszowych oraz stosunkowo szybkie regenerowanie wcześniej utraconej kondycji oraz dobra jakość wytwarzanych produktów.Wszystkie te cechy sprawiają, że bydło tej rasyjest często spotykane na terenach, gdzie warunki bytowania należą do trudnych, np. na Polesiu.
Program hodowlany ochrony zasobów genetycznych bydła białogrzbietego został przyjęty latem 2002 roku przez Grupę Roboczą ds. Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła. W 2003 roku została wydana decyzja o otwarciu oraz prowadzeniu rejestru dla danego typubydła na podstawie programu opracowanego przez prof. dr. hab. Zygmunta Litwińczuka. Białogrzbieta była drugą – po polskiej czerwonej – rasą, która przystąpiła do Programu. Populacja znajdująca się w rejonie nadbużańskim oraz na Podlasiu do 2004 r. liczyła około 100 sztuk. Dlatego rozpoczęto starania o restytucję tej rasy oraz powstrzymanie przed wyginięciem tak cennej dla kultury rolniczej populacji.
POLSKA CZARNO-BIAŁA I CZERWONO-BIAŁA
Bydło rasy czerwono-białej (ZR) należy dotzw. ras plamistych i jest hodowane na tereniePolski od około 100 lat. Zostało sprowadzone z Niemiec na tereny południowej Polski (Dolny Śląsk, Opolszczyzna, Śląsk Cieszyński). Do lat 50. XX wieku doskonalono zwierzęta tej rasy w kierunku dobrego umięśnienia i wydajności mlecznej dochodzącej do około 4 000 litrów mleka/rok. W wyniku „holsztynizacji” bydło rasy ZR utraciło cechy mięsne na korzyść większej wydajności mleka i jego poszczególnych składników. Charakteryzuje się dobrym wykorzystaniem paszy objętościowej i dość wysokimi przyrostami dobowymi, dobrym zdrowiem, odpornością oraz długowiecznością. Masa ciała dorosłej krowy wynosi 600-650 kg, wysokość w kłębie ok. 132 cm o wydajności mlecznej ok. 4454 litrów, 4,19 proc. tłusz-czu i 3,28 proc. białka.
Bydło rasy polskiej czarno-białej (ZB), zwanej też nizinną czarno-białą, pochodzi od lokalnych ras doskonalonych przy pomocy bydła fryzyjskiego (graniastego), sprowadzanego nateren Polski już w XVI wieku. Na początku XX wieku zwierzęta rasy ZB stanowiły większą część populacji bydła w kraju. Praca hodowlana na bydle ZB pozwoliła na uzyskanie zwierząt o dwukierunkowym użytkowaniu mięsno-mlecznym w typie „kompakt”. Zwie-rzęta należące do programu tak jak dla bydła ZR, posiadają nie większy niż 50 proc. dolew krwi HF, a także obowiązkowo znajdują się pod oficjalną kontrolą użytkowości mlecznej (OWUB). W wyniku „holsztynizacji” bydło ZB zmieniło swój kierunek użytkowy na bardziej mleczny. Bydło ZB charakteryzuje się cechami typowymi dla populacji lokalnych, takimi jak: odporność i zdrowotność, długowieczność oraz doskonałe przystosowanie do trudnych warunków środowiskowych, niewybredność w wyborze pasz, dobra płodność, lekkie porody, duża żywotność cieląt i łatwość ich odchowu. Obecnie praca hodowlana polega główna „obniżaniu” dolewu krwi HF.
Obserwuj nas w Google News
Komentarze