Wysokość i jakość plonu kukurydzy kiszonkowej w dużym stopniu zależy od doświadczenia rolnika. O uprawie tej rośliny rozmawialiśmy z Janem Mroczkowskim prowadzącym gospodarstwo we wsi Rutki, gmina Wizna, woj. podlaskie.

Gospodaruje on na glebach słabych, zaliczanych do IV i V klasy bonitacyjnej.

Kukurydza uprawiana jest na ok. 10 ha i stanowi jedną z podstawowych pasz objętościowych w żywieniu 34 krów dojnych.

Jak zauważył gospodarz, w uprawie tej rośliny podstawowym problemem jest duża zmienność wielkości plonu w kolejnych latach. Silne jego wahania wynikają ze zróżnicowanej ilości opadów w trakcie okresu wegetacyjnego.

Jan Mroczkowski znalazł jednak sposób na ograniczenie skali tej zmienności.

Jak to zrobił? Testując różne odmiany kukurydzy. Okazało się, że niektóre z nich w warunkach jego gospodarstwa plonują w miarę stabilnie. Gospodarstwo położone jest w rejonie, w którym najlepiej udają się odmiany o FAO 220.

Zawęziło to listę odmian, wśród których dokonywano rozpoznania.

Aktualnie gospodarstwo bazuje na dwóch - jednej polskiej i jednej zagranicznej.

Glejt pochodzi z HR Smolice i jak twierdzi pan Jan, jest najlepiej plonującą odmianą na glebach lżejszych. Osiągany przez nią plon zielonki - nawet w lata uboższe w opady, jest w jego gospodarstwie wyższy od innych odmian.

KWS Silvestre wykorzystywana jest do obsiewania lepszych, mocniejszych gruntów. Silvestre jest odmianą dość długo uprawianą w tym gospodarstwie, praktycznie od początku jej dostępności na rynku. Sprawdziła się, regularnie dostarczając powyżej 60 t zielonki z ha, przy jednocześnie wysokiej zawartości suchej masy i dobrej koncentracji energii.

Rolnik zaznaczył że nabrał przekonania do tych odmian i chwilowo nie planuje ich zmiany. Nie chce ryzykować spadku wielkości i jakości plonu, który przełożyłby się na braki w żywieniu zwierząt, a ich nadrobienie wiązałoby się z poniesieniem dodatkowych kosztów.

Zapytany o uprawę i zbiór Mroczkowski krótko opowiada o poszczególnych etapach uprawy rośliny i zakiszaniu.

Istotną rolę odgrywa mechaniczna uprawa gleby. Warstwa żyzna gleby jest dość płytka, a pod nią jest piasek. Zabieg orki musi być przeprowadzony umiejętnie, bazując na wiedzy o danym polu, by na powierzchnię nie wydobyć warstwy niepożądanej - martwicy. Jesienią przed wykonaniem orki zimowej pola przeznaczone pod kukurydze są nawożone obornikiem w dawce do 60 t/ha. Zdarza się jednak, że zasobność gospodarstwa w ten naturalny nawóz jest niewystarczająca i część nawożenia musi być przesunięta na wiosnę. Rolnik podkreślił, że stara się nie dopuszczać do takich sytuacji. Wymusza to bowiem wykonanie orki wiosennej, przez co siew wykonywany jest w niedostatecznie odleżałą glebę, bez odpowiedniego podsiąku.

Nawożenie mineralne wykonywane jest przed siewem. Rozsiany nawóz mieszany jest z glebą na głębokość siewu.

Na ha wprowadzane jest: ok. 60 kg K2O, 40 kg P2O5 oraz 55-95 kg N. Elementem, na który zwracana jest baczna uwaga, jest odczyn gleby, który pan Jan stara się utrzymać w okolicy pH 5,7-5,8.

Nie dąży do wyższego z racji klas bonitacyjnych posiadanych gleb.

Przygotowanie pola pod siew wykonywane jest z wykorzystaniem agregatu uprawowego. Zapewnia on przemieszanie nawozów mineralnych na pożądaną głębokość, spulchnienie jej w warstwie, w której wysiewane będą ziarna, oraz zagęszczenie podglebia. Wytworzone w nim kapilary zapewniają podsiąk wody, a tym samym zapewniają wyrównane i szybkie wschody. Wprowadzony system uprawy przedsiewnej zmniejsza też znaczenie ilości opadów deszczu na początkowy rozwój roślin.

Siew wykonywany jest usługowo, ok. 10 maja, siewnikiem punktowym na głębokość ok. 5 cm. Rozstaw rzędów to 75 cm, a gęstość w rzędzie 10 cm. Termin siewu warunkowany jest przymrozkami występującymi w tym rejonie zwykle do 14 maja. Materiał siewny z KWS zaprawiony jest już zaprawą Maxim XL 034,7 FS, a z HR Smolice preparatem Vitavax 200 FS.

Zwalczanie chwastów ograniczone jest do jednego zabiegu chemicznego.

Po siewie, na starannie uprawionej, wilgotnej glebie bez grud stosuje się oprysk preparatem Guardian Max 840 EC.

Dużym problemem jest zapobieganie zniszczeniu zasiewów przez zwierzynę.

Istnieje możliwość zamówienia materiału siewnego zaprawionego preparatem Mesurol 500 FS odstraszającym ptaki. Nie one jednak stanowią główne zagrożenie. Większych kłopotów dostarczają dziki. Wypróbowanym i skutecznym środkiem płoszącym te zwierzęta jest pozostawianie na noc na polach włączonego radia na baterie.

Zbiór zielonki dokonywany przez firmę usługową w ciągu dwóch dni. Najpierw zbierana jest zielonka odmiany Glejt. Po zakiszeniu w oddzielnej pryzmie, przeznaczona jest do spasania w pierwszej kolejności. W drugiej jest składana Silvestre. Jest ona odmianą cenniejszą przez wzgląd na dużą zawartość suchej masy oraz wysoką koncentrację cukrów. Według informacji podawanych przez KWS, potencjalna wydajność mleka z ha przy stosowaniu tej odmiany sięga 31,4 tys. kg.

Zwieziona zielonka jest ugniatana i po ostatecznym sformowaniu pryzmy przykrywana folią. Stare opony i piasek służą do jej dociśnięcia. Kiedyś stosowane były dwie warstwy folii, lecz wchodzące między nie gryzonie perforowały obie warstwy, powodując zepsucie się kiszonki. Długość cięcia przez sieczkarnie wynosi około 2 cm. Ułatwia to zagęszczenie zakiszanego materiału, co jest bardzo przydatne, ze względu na bardzo szybkie tempo formowania pryzmy. Rolnik zwraca uwagę na to, aby każde ziarno było zgniecione, w innym wypadku cytując: "przelatuje przez krowę", co prowadzi do strat związanych z niewykorzystaniem cukrów w nim zawartych.

Do zakiszania, zwłaszcza gdy rośliny są zbyt suche, stosowane są preparaty zawierające bakterie kwasu mlekowego.

Kiszonka odkrywana jest stopniowo i wybierana za pomocą wycinaka, by nie dopuścić do zepsucia się dalszej partii zakiszonej paszy.