Zbliżające się lato to okres nasilonego ryzyka wystąpienia stresu cieplnego, który powoduje wiele niekorzystnych zamian w zachowaniu bydła. Jednym z nich jest ograniczone pobieranie paszy, które może doprowadzić do niedoborów makro- i mikroelementów, w tym potasu (hipokalemia, hipokaliemia).

– Krowy w Polsce mają niedobory potasu w lecie. Kiedy jest bardzo gorąco, kiedy krowa dużo potasu wyprowadza w mleku, ale i poci się, potrzebuje bardzo dużo potasu. O tym zapominamy, wiele krów ma problemy kardiologiczne, odchodzi na nawet zawały serca z powodu braku potasu – podkreślał profesor Zygmunt Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, w Księżynie pod koniec lutego.

Konsekwencje stresu cieplnego i ich minimalizowanie

Czytaj więcej

Konsekwencje stresu cieplnego i ich minimalizowanie

Zazwyczaj nie poświęcamy zbyt wiele uwagi akurat temu pierwiastkowi, ponieważ rośliny wykorzystywane w standardowej dawce pokarmowej dostarczają go w ilości co najmniej wystarczającej (w przypadku krów zasuszonych jest ona wręcz zbyt wysoka), oraz charakteryzuje się on dobrą przyswajalnością. Jednak konsekwencje wysokich temperatur - ograniczone pobranie paszy, sortowanie, zwiększona potliwość i niektóre z chorób , tj. biegunki, ketoza, mastitis, sprzyjają występowaniu niedoborów potasu.

Źródła potasu

Głównym źródłem potasu w dawce są trawy, lucerny i kiszonki z nich, dodatkowo dość duże ilości dostarczane mogą być z okopowymi, melasą oraz wysłodkami buraczanymi. Mniej tego składnika zawiera kiszonka z kukurydzy. Również ziarna zbóż należą do komponentów mało zasobnych w potas, stąd też sortowanie, znaczenie częstsze latem, i wybieranie głównie pasz treściwych może doprowadzić do zbyt małego pobrania potasu.

Ostrożnie w zasuszeniu

Ostrożności wymagają krowy zasuszone, ponieważ nadmiar potasu i sodu negatywnie wpływa na równowagę kationowo-anionową. Poprzez podniesienie pH krwi utrudnia prawidłowe zarządzanie wapniem (mobilizację rezerw, wchłanianie, regulację wydalania z moczem), co w konsekwencji zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia hipokalcemii i porażenia poporodowego. Działania profilaktyczne obejmują komponowanie dawki z wykorzystaniem pasz objętościowych o niewielkiej zawartości potasu, praz podawanie soli anionowych, choć są one gorzkie i mogą powodować dalsze ograniczenie pobrania paszy.

Skutki i objawy niedoboru

Zapobieganie niedoborom potasu jest istotne, gdyż upośledza on kurczliwość mięśni, w tym mięśnia sercowego. Wpływa również na wiele innych procesów, jak ciśnienie osmotyczne komórek czy równowaga kwasowo-zasadowa. W niesprzyjających warunkach niedobory potasu mogą pojawić się już na początku laktacji, a zapotrzebowanie na ten składnik wrasta wraz z wydajnością, gdyż jest on wydalany z organizmu wraz z mlekiem. Skutki łagodnego niedoboru są trudne do zaobserwowania przez swoją niespecyficzność. Zauważalne może być wydłużenie czasu leżenia, drżenie i sztywność mięśni, lub, przy ostrym niedoborze, zaleganie. Jednak objawy te można łatwej skojarzyć z porażeniem poporodowym.

Suplementacja

Pierwszym krokiem do ograniczania niedoborów potasu jest dbałość o jednorodność dawki, oraz podejmowanie prób mających zwiększać pobranie paszy przez krowy. Jest to możliwe dzięki częstszemu zadawaniu i podgarnianiu paszy, oraz zwiększeniu ilości paszy w wieczornym odpasie. Dawka powinna być również odpowiednio zbilansowana, z uwzględnieniem większego zapotrzebowania na potas. Można również stosować preparaty zawierające potas (doustne, wlewy dożwaczowe, niekiedy iniekcje dożylne).