Zaplanowanie większej części wycieleń na okres jesienno-zimowy daje wymierne korzyści szczególnie w stadach krów, w których stosowane jest żywienie pastwiskowe. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie dwuwierzchołkowej krzywej laktacji. Pierwszy osiągany jest fizjologicznie w czasie ok. drugiego miesiąca laktacji, natomiast drugi stymulowany poprzez żywienie świeżą zielonką. Okres zimowy jest korzystny dla wycieleń również ze względu na większą ilość czasu, poza sezonem polowym, co pozwala na lepsze dopilnowanie porodów, jak również staranniejszą opiekę nad cielętami.

WAŻNE ZABIEGI

Przy obsłudze cieląt w pierwszych tygodniach życia, oprócz oczywistych kwestii, jak opieka tuż po porodzie oraz prawidłowe żywienie i warunki utrzymania (opisywane w poprzednich numerach "Farmera"), należy pamiętać o kilku istotnych punktach:

Terminowe kolczykowanie i zgłaszanie cieląt do rejestru w ARiRM (o czym w dalszej części artykułu).

Szczepienia ochronne.

Temat ten dotyczy przede wszystkich stad borykających się z chorobami zakaźnym (np. IBR, BVD) oraz tych, które wprowadzają do stada cielęta spoza gospodarstwa. Należy pamiętać, że powinno się szczepić tylko zdrowe zwierzęta, na około 10 dni przed stresem, a odporność po szczepieniu pojawia się po ok. 2 tygodniach. Zatem jeśli zamierzamy przeprowadzić szczepienie zakupywanych cieląt, powinno się ono odbyć przed planowanym zakupem, a nie tuż po przywiezieniu zwierząt. Jednak najtańszym i najważniejszym elementem profilaktyki chorób jest regularna dezynfekcja pomieszczeń, do których wprowadzane są cielęta.

Dekornizacja w odpowiednim wieku.

W coraz większej liczbie gospodarstw utrzymujących bydło przeprowadza się obligatoryjnie dekornizację cieląt. Należy jednak pamiętać, aby zabieg ten odbył się w odpowiednim terminie. Dekornizację najlepiej wykonywać w wieku 3-8 tygodni (optymalny okres to wiek 2-3 tygodni), kiedy zawiązki rogów nie zrosły się z wyrostkiem kości czołowej - są one wówczas wyczuwalne pod skórą i dają się przemieszczać. Wśród dostępnych sposobów dekornizacji można wyróżnić metodę: termiczną, chemiczną oraz chirurgiczną.

PODSTAWA TO PORZĄDEK W PAPIERACH

Oprócz opieki nad cielęciem istotna jest również dbałość o dopełnienie niezbędnych formalności dotyczących identyfikacji zwierząt. Priorytetową czynnością jest zakolczykowanie i zgłoszenie do

rejestracji cielęcia w biurze powiatowym ARiMR w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od urodzenia. Bardzo ważna jest dyscyplina czasowa, z którą wielu rolników ciągle ma jeszcze spore problemy, nieświadomie działając na własną niekorzyść. Sytuacja jednak w ostatnich latach uległa znacznej poprawie, na co wpływ miało niewątpliwie wprowadzenie dopłat do bydła w ramach płatności bezpośrednich.

Według danych agencji w ostatnich latach wzrosła liczba rejestrowanych cieląt, przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału nieterminowych zgłoszeń rejestracji cieląt, co widać na wykresach 1 i 2.

W 2015 r. w gospodarstwach najczęściej stwierdzanymi nieprawidłowościami podczas kontroli wykonywanych przez ARiMR były nieprawidłowości dotyczące:

nieterminowego zgłaszania zdarzeń zwierzęcych do ARiMR (w terminie powyżej 7 dni) - ok. 50 proc. wszystkich stwierdzanych nieprawidłowości;

nieprawidłowości dotyczące wpisów i prowadzenia Księgi Rejestracji Stada - ok. 4 proc. wszystkich stwierdzanych nieprawidłowości;

nieprawidłowości w oznakowaniu zwierząt - ok. 3 proc. wszystkich stwierdzanych nieprawidłowości.

W przypadku, gdy podczas kontroli stwierdzone zostaną naruszenia obowiązków określonych w przepisach ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, stanowiące naruszenie wymagań systemu wzajemnej zgodności, może nastąpić zmniejszenie lub utrata przez rolnika płatności bezpośrednich. Należy mieć świadomość, że brak jednego kolczyka u zwierzęcia jest również naruszeniem wymagań wzajemnej zgodności. Jednak w przypadku, gdy zwierzę nie ma kolczyka, a rolnik do dnia kontroli zamówił duplikat kolczyka i przekazał zamówienie do realizacji, nie podlega on sankcjonowaniu z tytułu niespełnienia wymogów wzajemnej zgodności.

Na stronie agencji, a także w powiatowych biurach ARiMR dostępna jest lista dostawców kolczyków - obecnie 15 firm, które oferują kolczyki dla bydła. Wybór dystrybutora zależy wyłącznie od hodowcy. Poszczególne kolczyki różnią się rodzajem zapięcia czy czcionką, jednak wszystkie muszą spełniać wymagania co do wymiarów oraz układu danych na kolczyku. Istnieje również duża rozpiętość cenowa kolczyków, uzależniona głównie od ilości zamawianych sztuk. Ceny zaczynają się już od 1,93 zł za sztukę przy zamówieniu partii powyżej 40 sztuk, a kończą na stawkach ok. 25 zł za sztukę przy zamówieniu pojedynczych k olczyków.

DWA W JEDNYM

Na rynku koczyków pojawiły się również modele wyposażone w zasobnik do pobierania próbek DNA. Jeżeli w gospodarstwie wykorzystuje się genotypowanie zwierząt, jest to przydatne rozwiązanie pozwalające na oszczędność czasu. Za jednym podejściem wykonuje się w tym przypadku zarówno kolczykowanie cieląt, jak i pobieranie próbek materiału genetycznego. W tym przypadku próbki może więc pobierać sam hodowca, po czym wysłać do analizy, co skraca czas wykonania badania i ogranicza zaangażowanie osób trzecich. To ważne ze względów bezpieczeństwa i zachowania zasad bioasekuracji. Należy pamiętać, że każda obca osoba, szczególnie ta, która ma kontakt z bydłem, może stanowić wektor przenoszenia chorób zakaźnych. Zastosowanie tego typu kolczyków umożliwia kontrolę pochodzenia bydła, diagnozowanie wad genetycznych, kontrolę identyczności (np. programy poprawy jakości mięsa), genotypowanie pozwalające na selekcjonowanie zwierząt i diagnostykę chorób o podłożu genetycznym.

WYGODNIEJ ON-LINE

Od 2008 r. w systemie ARiMR funkcjonuje aplikacja CK IRZ, która umożliwia właścicielom zwierząt składanie w wersji elektronicznej dokumentów zgłoszeń i dokumentów zapotrzebowania. W przypadku bydła można za pomocą systemu dokonywać :

zgłoszenia bydła do rejestru;

zgłoszenia przemieszczenia bydła;

zgłoszenia padnięcia, zabicia, uboju gospodarczego bydła;

zgłoszenia uboju bydła w rzeźni;

zgłoszenia unieszkodliwienia zwłok bydła;

wniosek o przydzielenie puli numerów dla bydła;

wniosek o wydanie duplikatu paszportu dla bydła;

wniosek o przydzielenie puli numerów duplikatów kolczyków dla bydła.

Według danych ARiMR z 31.12.2015 r. liczba użytkowników posiadających dostęp do systemu IRZ umożliwiającego zgłaszanie zdarzeń zwierzęcych przy użyciu aplikacji CK IRZ wynosi 18 696 (na ok. 500 tys. aktywnych siedzib stad utrzymujących bydło według stanu na koniec 2015 r.).

Jest to wygodna alternatywa dla tradycyjnych zgłoszeń w formie papierowej, szczególnie jeśli biuro powiatowe ARiMR znajduje się w znacznej odległości od siedziby gospodarstwa. Aby stać się użytkownikiem systemu, należy w biurze powiatowym ARR złożyć wniosek o przyznanie dostępu do systemu informatycznego ARiMR.

Cały artykuł przeczytacie w najnowszym marcowym numerze magazynu "Farmer"

Zamów prenumeratę, a "Przewodnik po chorobach zbóż i rzepaku otrzymasz gratis"