Letnie żywienie mineralne w pierwszej kolejności kojarzyć się może z potasem, sodem, magnezem, oraz równowagą kationowo-anionową, jednak nie należy zapominać o innych istotnych w tym okresie pierwiastkach i substancjach. Antyoksydanty, miedź, cynk czy witaminy z grupy B są równie ważne w próbach minimalizowania skutków stresu cieplnego. O szczegóły w zakresie ich stosowania zapytaliśmy Sławomira Kędzierskiego, eksperta ds. Bydła w Trouw Nutrition.

Problematyczny stres oksydacyjny

– Krowy są zwierzętami lubiącymi niskie temperatury otoczenia i najlepiej się czują w temperaturze 4 -12 stopni Celsjusza, dlatego też w okresie upałów, wszystkie układy organizmu funkcjonują gorzej. Najszybciej zauważalny jest spadek produkcji mleka, to widać, to „boli” i najszybciej podnosi alarm na fermie. Niestety jak z przysłowiową górą lodową, widzimy tylko 1/10 tego co dzieje się w organizmie krowy – stwierdził Kędzierski.

Podczas upałów dochodzi  do stresu oksydacyjnego, który zaburza funkcjonowanie organizmu na poziomie komórkowym, obniża się sprawność układu odpornościowego, przyspieszony metabolizm bardzo silnie obciąża wątrobę, podkreślał specjalista. Konsekwencją stresu cieplnego jest również obniżenie, a nawet zanik funkcji rozrodczych.

Minimalizacja negatywnego wpływu stresu oksydacyjnego na układ odpornościowy możliwa jest dzięki stosowaniu antyoksydantów np. polifenoli, witaminy E oraz selenu.

– Aktualna wiedza żywieniowa pozwala poprzez odpowiedni dobór dodatków paszowych, częściowo redukować negatywny wpływ stresu oksydacyjnego na zwierzęta. W tym celu należy stosować zwiększone ilości antyutleniaczy takich jak witamina E i polifenole np. w postaci kompleksu AO-mix. Polifenole dużo skuteczniej eliminują wolne rodniki z komórek niż witamina E i dlatego wskazane jest wspieranie się dodatkami zawierającymi oba te składniki – zaznaczył Kędzierski. –  Jeżeli zwiększamy zawartość witaminy E musimy zwrócić uwagę na selen, ponieważ działanie tych dwóch elementów jest ze sobą ściśle powiązane. Suplementując selen warto stosować formy organiczne, ponieważ może on zostać efektywnie zmagazynowany w organizmie i wykorzystany w chwili zwiększonego zapotrzebowania – dodał.

Miedź i cynk, a stany zapalne

Do pierwiastków istotnych w letnim żywieniu mineralnym należy zaliczyć również miedź i cynk, ponieważ, jak podkreślał nasz rozmówca, uczestniczą one w procesach zwalczania stanów tak często obserwowanych podczas sezonu wysokich temperatur

– Do profilaktyki letnich zapaleń wymienia zaliczyć można nie tyle podawanie zwiększonych ilości tych pierwiastków, co stosowanie form wysoko przyswajalnych dla krów. W tym przypadku sprawdza się zasada nie ilość a jakość. Do form łatwo przyswajalnych należą chelaty i hydroksychlorki, które na rynku paszowym znane są jako Intellibond-y. W tych formach biodostępność pierwiastków jest nawet dwa razy większa niż w tradycyjnych surowcach i zapewnia optymalne zaopatrzenie krowy w te pierwiastki – informował specjalista.

Witaminy z gr. B pomocą dla wątroby

– W okresie letnim, ze względu na bardzo duże obciążenie wątroby, warto stosować witaminy działające regenerująco na komórki tego organu oraz wspierające jego funkcjonowanie. W tym przypadku szczególną uwagę zwracamy na dodatek witamin z grupy B, niacyny i choliny. Niestety wiele przydatnych związków, w tym witaminy z grupy B, jest rozkładanych w żwaczu, dlatego konieczne jest stosowanie ich w formie chronionej  – zaznaczył Kędzierski. – Niacyna dodatkowo uważana jest za witaminę pomagającą obniżać temperaturę ciała. Badania wskazują, że dodatek niacyny w ilości 6 gramów na sztukę dziennie sprzyja obniżeniu temperatury ciała krowy – dodał.

Istotność prawidłowego wymieszania

Wykorzystując w żywieniu mineralnym poszczególne surowce trzeba mieć wiedzę o interakcjach zachodzących pomiędzy poszczególnymi pierwiastkami, o ich doborze oraz dawkowaniu. Nie mniej istotne jest prawidłowe wymieszanie w dawce substancji, które chcemy suplementować.

– W przypadku węglanu wapnia, którego dodaje się w ilości około 100 gramów na sztukę, czy też witamin: choliny, niacyny, których stosujemy odpowiednio 50 i 3 gram gramów, konieczne są przedmieszki, w których wymieszane zostaną te niewielkie ilości dodatków paszowych. Sztuką jest idealne wymieszanie 200-300 gram dodatku paszowego, gdy krowa zjada 50 kilogramów paszy dziennie, a zadawanie 3 czy 50 gramów substancji na sztukę do wozu paszowego jest praktycznie bezsensowne. Zachęcam więc do korzystania z gotowych, dobrze skomponowanych dodatków – stwierdził ekspert.

Kiedy rozpocząć suplementację?

Nasz rozmówca zaleca przygotowywanie krów do upałów już od maja, zwłaszcza jeżeli myślimy o podawaniu selenu organicznego, tak aby pierwiastek ten miał szansę zmagazynować się w mięśniach i  być dostępnym w czasie zwiększonego zapotrzebowania.

– Wyżej omówione elementy żywienia mineralnego, na które zwracamy szczególną uwagę w okresie letnim, są tylko jedną z cegieł muru, który chroni nasze bydło przed stresem cieplnym. Oprócz kwestii żywieniowych, musimy pamiętać o podstawowych kwestiach takich jak dostęp do wody (krowa zwiększa o 100 procent swoje zapotrzebowanie na wodę w momencie stresu cieplnego), czy dostęp do paszy. Powinniśmy zadawać pasze głównie wieczorem i wcześnie rano, gdy krowa jest schłodzona i podchodzi do stołu paszowego – podsumował Kędzierski.