Silos przejazdowy powinien mieć szczelną płytę denną i ścianki boczne, aby całkowicie wykluczyć możliwość przenikania do gruntu soków kiszonkowych. Aby soki nie wypływały poza płytę silosu, jej powierzchnię należy wykonać ze spadkiem 0,5–1,5 proc. w kierunku rynny zbiorczej, połączonej ze zbiornikiem wkopanym w ziemię. Zbiornik taki, przeznaczony na odciekające płyny kiszonkowe (o jego wielkości, tak jak o rozmiarach silosu, pisaliśmy w poprzednim numerze) jest bowiem nieodłącznym elementem silosu i powinien być usytuowany w jego najbliższym sąsiedztwie. Odpowiednio ukształtowana musi być nie tylko płyta silosu, lecz także teren wokół niej. Konieczny jest spadek terenu w kierunku przeciwnym do płyty, aby wody opadowe jej nie zalewały.

Gruby na chudym
Odpowiednie ukształtowanie terenu należy uwzględnić już podczas projektowania warstw pod płytą denną, aby po zakończeniu prac betoniarskich najniższy punkt wierzchniej warstwy (na której będzie składowana kiszonka) był wyniesiony co najmniej 5 cm ponad otaczający teren. Grubość warstw stanowiących podkład pod betonową płytę denną zależy od rodzaju gruntu. Jeśli jest to glina lub ił, czyli tak zwane grunty wysadzinowe, chłonące duże ilości wody i podnoszące poziom terenu w trakcie zamarzania, wymagane będzie grubsze podłoże. Po usunięciu warstwy ziemi roślinnej (humusowej), należy zastąpić ją co najmniej 30-centymetrową warstwą podsypki, która nie zatrzymuje wody i pozwala jej szybko przenikać niżej. Zapewnia to podsypka z piasku lub żwiru. Jeśli natomiast grunt jest łatwo przepuszczalny i składa się głównie z piasku lub żwiru, podsypka będzie mniej istotna. Wystarczające warunki zapewni w tym wypadku warstwa 15 cm świeżego czystego piasku.

Następną warstwę tworzy podbudowa z chudego betonu. Spoiwem może być dla niego dowolny cement. Przykładowy skład jednego metra sześciennego chudego betonu to: cement – 180 kg, piasek – 900 kg i żwir – 1200 kg. Warstwa chudego betonu pod płytę żelbetową nie powinna być cieńsza niż 5 cm, a pod płytę betonową niezbrojoną – 12 cm.

Najtańszą i najprostszą izolacją jest folia polietylenowa o grubości minimum 0,5 mm, położona bezpośrednio na beton. Płachty folii należy kłaść na zakład o szerokości co najmniej 20 cm.

Płyta na dno
Na tak przygotowaną powierzchnię wylewa się płytę betonową, na której będzie składowana kiszonka. Płytę należy wykonać z odpowiednio przygotowanego betonu, odpornego na działanie soków. W trakcie napełniania i opróżniania silosu płyta denna będzie poddawana silnym obciążeniom mechanicznym. Jej wytrzymałość musi być zatem większa niż betonowej jezdni podwórza gospodarczego. Jeśli płyta denna nie będzie zbrojona, powinna mieć grubość co najmniej 17 cm, nie licząc podkładu z chudego betonu. Zalecane jest przyjęcie podobnego składu betonu, jak przy wylewaniu płyty gnojowej.

Odpowiednim składnikiem wiążącym będzie cement portlandzki o bardzo wysokiej odporności (symbol CEM I 42,5 N–HSR/NA), specjalnie przeznaczony do zadań specjalnych i na budowle inwentarskie bezpośrednio związane z chowem zwierząt (wg normy PN-B19707). Zalecany skład metra sześciennego betonu to: minimum 300 kg cementu, 2350 kg kruszyw (w tej ilości powinno być 30–35 proc. piasku i 65–70 proc. żwiru) i 157 litrów wody (proporcja wody do cementu, jak 55:100).

W praktyce buduje się często z materiałów, które akurat są pod ręką. W takiej sytuacji należy dążyć do uzyskania betonu klasy co najmniej B20. Recepta na wykonanie metra sześciennego takiego betonu jest następująca: cement I – 32,5 (marka 350) – 360 kg, piasek – 830 kg, żwir – 1040 kg, woda – 175 litrów.

Przygotowany beton powinien mieć konsystencję tzw. gęstoplastyczną. W trakcie jego sporządzania nie należy szukać oszczędności i rezygnować na przykład z kruszywa, zastępując je całkowicie piaskiem, zwiększając przy tym nieco ilość cementu. Są to oszczędności pozorne, prowadzące do powstawania tak zwanych rys skurczowych, powodujących nieszczelność wylanej płyty. Dopuszczalną proporcją piasku do żwiru w warunkach gospodarczych jest 1:1 i nie należy jej zmieniać, zmniejszając ilość żwiru.

Konieczne dylatacje
Beton podczas wiązania kurczy się i powstają naturalne spękania. Aby rysy nie tworzyły się w przypadkowych miejscach, wymagane są szczeliny dylatacyjne szerokości 5–8 mm. Odstęp między nimi nie powinien być większy niż 4 m. Szczeliny takie wymagane są też przy studzienkach kanalizacyjnych, korytkach ściekowych oraz między betonowanymi fragmentami, jeśli przerwa w betonowaniu trwała dłużej niż 1 godzinę. W tym miejscu połączenie starego betonu z nowym będzie bowiem słabe i powstanie naturalna rysa. Budowa nawierzchni betonowych nie powinna odbywać się w temperaturze wyższej niż 25 st.C, a temperatura mieszanki betonowej nie może przekraczać 30ºC. Prace powinny być wstrzymane także podczas deszczu. Aby nawierzchnia uzyskała wysoką wytrzymałość, należy zadbać o utrzymanie betonu w stanie mokrym przez co najmniej 7 dni. W tym czasie trzeba beton spryskiwać wodą i przykrywać matami w celu spowolnienia parowania.Beton trzeba też odpowiednio przygotować na kontakt z agresywnymi chemicznie sokami kiszonkowymi. Powierzchnię betonu można zabezpieczyć tak zwanym uszczelnieniem powłokowym, na przykład preparatem HYDROTEX 101, polecanym przez Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa. Do uszczelniania płyty dennej i ścianek silosu nie wolno stosować środków bitumicznych, czyli różnego rodzaju lepików opartych na asfalcie. Użyty impregnat musi mieć atest dopuszczający do kontaktu z żywnością.

Silos przejazdowy z podziemnym zbiornikiem na soki kiszonkowe
Ścianki zbrojone Boczne ścianki oporowe muszą mieć solidną konstrukcję, ponieważ w trakcie ugniatania kiszonki ciągnikiem oddziałują na nie duże siły rozpierające. Przeważnie wykonuje się ścianki żelbetowe monolityczne, czyli wylewane bezpośrednio na budowie. Wokół wewnętrznych prętów zbrojeniowych należy zachować otulinę grubości minimum 40 mm, a zewnętrznych – 15 mm (tzn. naokoło prętów powinna być warstwa betonu o takiej grubości). Do zbrojenia silosów stosuje się tanią stal gładką klasy A–O, o symbolu StOS-b, lub klasy A–I, o symbolach St3S–b, St3SX–b oraz St3SY–b. Zbrojenie ścianki powinno zachodzić na płytę denną. Przy grubości ścianki 15 cm i jej wysokości 1,8 m powinno to być około 85 cm. Wówczas ścianka z płytą będzie ściślej zespolona. Grubość pionowych prętów zbrojeniowych powinna wynosić 10 mm, a ich rozstaw – 110 mm od wewnątrz silosu i 220 mm na zewnątrz (co drugi pręt). Poza tym co drugi wewnętrzny pręt zbrojenia może mieć tylko połowę wysokości (90 cm). Oprócz pionowego należy również ułożyć zbrojenie z prętów poziomych (w ściance i płycie dennej). Należy zastosować pręty o średnicy 6 mm, rozstawione co 300 mm.


Źródło "Farmer" 09/2006