Ile kosztuje miód wrzosowy? Jakie choroby można nim leczyć?

Patrząc w kalendarz pasieczny, zwłaszcza na rozkład pożytków w ciągu roku szczególną uwagę przykuwa okres zbierania miodu wrzosowego. Jest to bodaj ostatni pożytek towarowy występujący na terenie Polski – wrzosy kwitną bowiem od drugiej połowy sierpnia nawet do początku października. Podobnie jak nawłoć (o której pisaliśmy niedawno) jest to pożytek trudny i wymagający od pszczelarza dużego doświadczenia. Niemniej miód wrzosowy jest jednym z gatunków najbardziej cenionych przez konsumentów.

Czytaj więcej

Na co pomaga miód nawłociowy? Jakie są jego właściwości?

Wrzosowiska w Polsce

Wrzos jest rośliną o wybitnie niskich wymaganiach glebowych. Preferuje stanowiska silnie kwaśne, źle radzi sobie natomiast na glebach wytworzonych na podłożu wapiennym. Najczęstsze skupiska wrzosów pojawiają się w suchych, widnych lasach iglastych, ale mogą też masowo występować na terenach odsłoniętych, np. na ugorach, pogorzeliskach, czy w lasach zniszczonych przez wichury.

Niestety nie znamy aktualnej powierzchni wrzosowisk w Polsce. W latach 80-tych wynosiła ona około 2 milionów hektarów, co biorąc pod uwagę aktualny areał uprawy rzepaku (ok. 1,1 mln. ha) i zbliżoną wydajność nektarową obu pożytków, wrzosowiska miałyby blisko dwukrotnie wyższy potencjał plonowania od upraw rzepaku! Niemniej nie mamy wiedzy o tym, jak w ciągu minionych czterech dekad zmieniła się powierzchnia wrzosowisk, zatem takie kalkulacje należy uznać za bardzo ostrożne.

W Polsce z jednej strony wrzos jest rośliną pospolitą – występuje bowiem na niemal całym terenie kraju. Niemniej nie wszędzie występują duże skupiska tej rośliny (wrzosowiska) mające znaczenie w towarowej produkcji miodu. Najbardziej znane polskie wrzosowiska znajdują się między innymi na Pomorzu Zachodnim (okolicy Cedyni, czy Szczecinka), na Mazowszu (Puszcza Kampinoska), czy na Dolnym Śląsku (okolice Legnicy). Są jednak również tereny gdzie wrzos występuje w małych skupiskach i nie może być traktowany jako pożytek towarowy.

Wrzos jako pożytek pszczeli

Jak wspomniano już wcześniej, wrzosy kwitną u schyłku lata i wczesną jesienią. W pewnym stopniu jest to zatem dla pszczelarzy pożytek "niewygodny". Podobnie bowiem jak to ma miejsce w przypadku nawłoci, pozyskiwanie miodu wrzosowego wymaga innego przygotowania rodzin do zimowli. Wrzos jest pożytkiem mocno eksploatującym pszczoły, przede wszystkim dlatego, że niskie temperatury panujące w okresie zbioru nektaru wymagają od robotnic większej pracy w celu odparowania nadmiaru wody. Z drugiej strony wrzos jest bogatym źródłem nektaru i pyłku (wydajność nektarowa do 120 kg/ha), co pozytywnie wpływa na rozwój rodziny i wychów pszczoły zimowej. Niemniej pozyskiwanie miodu wrzosowego wymaga późnego karmienia zimowego. Aby odciążyć pszczoły zmęczone na pożytku wrzosowym można do zakarmiania zastosować syrop inwertowany, który nieco mniej eksploatuje robotnice.

Czytaj więcej

Czym karmimy pszczoły na zimę? Jaki pokarm jest najlepszy?

Właściwości miodu wrzosowego

Miód wrzosowy pod wieloma względami ma unikalne właściwości. Pierwszą z nich jest jego gęsta, galaretowata konsystencja. Miód ten ciężko wypływa z plastrów, a jego odwirowanie należy zwykle poprzedzić tzw. rozluźnianiem przy pomocy specjalnego narzędzie. Podobnie jak to ma w przypadku nawłoci, miód wrzosowy charakteryzuje się wysoką wilgotnością. Według Polskiej Normy dopuszczalne jest, by miód wrzosowy zawierał do 23 proc. wody. Jest to wyjątek, gdyż w przypadku pozostałych gatunków wartość ta wynosi 20 proc.

Czytaj więcej

Czy miód może się popsuć? Jak przechowywać miód?

Miód wrzosowy, podobnie jak inne późne odmiany miodu – gryczany, czy spadziowy charakteryzuje się intensywną, ciemno bursztynową barwą. Obecne w nektarze olejki eteryczne nadają produktowi intensywny aromat i lekko gorzkawy, nieco cierpki skład. Określany jest on również jako mniej słodki niż pozostałe gatunki miodów.

W składzie chemicznym miodu przeważa fruktoza, dzięki czemu miód wrzosowy jest gatunkiem dość wolno krystalizującym. Oprócz cukrów miód wrzosowy zawiera też pewne ilości flawonoidów, witaminy (A, B1, B2, B6, C), oraz żelazo.

Czytaj więcej

Czy można sfałszować miód? Co oznacza krystalizacja miodu?

Na co pomaga miód wrzosowy?

Sam wrzos od wieków ceniony jest za swój pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. Nie dziwi zatem, że również miód wrzosowy charakteryzuje się ciekawymi właściwościami prozdrowotnymi. W pierwszej kolejności należy zaliczyć do nich działanie moczopędne. Jak czytamy w opracowaniu Apiterapia – Leczenie miodem i innymi produktami pszczelimi (autorzy: prof. Bogdan Kędzia, Elżbieta Hołderna-Kędzia) miód wrzosowy wspiera leczenie chorób nerek (np. kamicy żółciowej), dróg moczowych, czy prostaty. Wspomaga też walkę z dolegliwościami jamy ustnej i dróg oddechowych. Łagodzi ponadto objawy wywoływane przez schorzenia układu pokarmowego (np. zapaleń żołądka czy jelit. Jest skuteczny także w leczeniu dny moczanowej, czy chorób reumatycznych.