• Środki ochrony roślin stosujemy zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony
  • Jeżeli chodzi o konkretne godziny stosowania środków ochrony roślin, to przepisy nie określają ściśle takich norm, gdyż wynika to z praktyki. Ważne jest, aby przed wykonaniem zabiegów obserwować uprawy pod kątem zapylaczy.
  • Niektóre środki wymagają aplikacji za dnia - jeśli w pobliżu rośliny przeznaczonej do ochrony poprzez zastosowanie środka, nie występują rośliny kwitnące, a na etykiecie nie wskazano szkodliwego wpływu dla zapylaczy, zabiegi można wykonać.

W mediach społecznościowych co rusz, krążą nagrania i zdjęcia ukazujące rolników, wykonujących opryski w dzień. Pod takimi postami, zazwyczaj pojawia się masa negatywnych opinii skierowanych w stronę rolnika, często bezzasadnych i niesłusznych. Niektóre środki wymagają aplikacji za dnia, w których roślina może pobrać jak największą ilość substancji czynnej. Jednak te, stosuje się z reguły przed kwitnieniem roślin. Dodatkowo, jeśli w pobliżu rośliny przeznaczonej do ochrony poprzez zastosowanie środka, nie występują rośliny kwitnące, a na etykiecie nie wskazano szkodliwego wpływu dla zapylaczy, zabiegi np. zastosowania herbicydu, można przeprowadzić w ciągu dnia. Ważne jest zwracanie uwagi na etykiety.

Pszczoły niezbędne również dla rolników

Jak możemy przeczytać w Ustawie z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin: Art. 35. 1. „Środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska…”. W związku z tym, zabiegi ochrony roślin mogą być wykonywane jedynie za pomocą sprawnego technicznie sprzętu, obsługiwanego przez odpowiednio przeszkolone osoby, z zastosowaniem zaleceń podanych w etykiecie stosowanych środków ochrony roślin.

Rolnicy zobowiązani są do odbycia szkoleń w celu możliwości stosowania środków ochrony roślin, na których informowani są o aspektach stosowania środków, w tym ich możliwego szkodliwego działania. W związku z tym, nie można powiedzieć, że rolnicy nie mają świadomości, co stosować i jak stosować. Producenci rolni przykuwają dużą wagę do roli zapylaczy w swoich uprawach. Tym bardziej, że rola owadów zapylających w uprawach roślin, przynosi duże korzyści również dla nich, w efekcie zwiększonego plonu roślin.

Zasady stosowania środków ochrony roślin

Mimo iż zasady te przypominane są, co jakiś czas, przytoczymy najważniejsze z nich. Jak podaje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa:

  • należy przestrzegać zaleceń podanych w etykiecie stosowanych środków ochrony roślin,
  • wykonywać zabiegi tylko w przypadku przekroczenia przez organizmy szkodliwe progów ekonomicznej szkodliwości,
  • jeżeli to możliwe ograniczyć zabiegi do miejsc występowania agrofagów,
  • zabiegi w kwitnących uprawach, które są pożytkiem dla owadów zapylających, należy wykonywać przed lub po zakończeniu ich oblotu,
  • zapobiegać przenoszeniu cieczy roboczej na sąsiednie uprawy,
  • kwitnące chwasty również stanowią pożytek dla pszczół, wykonywane w tym czasie zabiegi muszą być traktowane tak, jak zabiegi w czasie kwitnienia uprawy,
  • nie opryskiwać roślin pokrytych spadzią.

W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2014 r. znajdują się dodatkowe zasady, co do których należy się dostosować:

Środki ochrony roślin (z zastrzeżeniem § 5) stosuje się na terenie otwartym:

  • przy użyciu sprzętu naziemnego w odległości co najmniej 20 m od pasiek,
  • jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s.

Zgodnie z art. 31 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r.,  do treści zezwolenia i etykiety środka ochrony roślin wprowadzany jest zapis: „Przed zastosowaniem środka należy poinformować o tym fakcie wszystkie zainteresowane strony, które mogą być narażone na znoszenie cieczy roboczej i które zwróciły się o taką informację”.

Jakie środki można stosować w dzień?

W obecnym terminie buraki cukrowe oraz wschodząca kukurydza wymagać będą ochrony herbicydowej. Optymalna temperatura działania większości herbicydów mieści się w granicach 10‑25°C. Odnosząc się do obowiązujących zasad integrowanej ochrony - jeśli w pobliżu uprawy nie ma innych kwitnących roślin, a z etykiety wynika, że stosowanie środka nie ma szkodliwego wpływu na zapylacze, zabieg można wykonać za dnia.

Jeszcze kilka tygodni temu, wykonywane były zabiegi regulacji zbóż. Regulatory wzrostu wymagają aplikacji w cieplejszych temperaturach i odpowiednim naświetleniu, aby roślina w pełni mogła wykorzystać zawartą substancję czynną z danego środka. Jednak zabiegi te, z racji wczesnego terminu stosowania, nie mają wpływu na zapylacze, które nie są zainteresowane roślinami niekwitnącymi.  

Stosowanie pestycydów a zapylacze

Insektycydy mają największy wpływ na zapylacze. Przy ich stosowaniu koniecznie należy przeprowadzić obserwację, czy zakończyły one już swój oblot. Informacje dotyczące użycia takich środków, jak choćby okres prewencji przed pojawieniem się owadów, powinny być zawarte w instrukcjach stosowania, umieszczonych na insektycydach. 

Akty prawne, które zawierają m.in. zasady stosowania środków ochrony roślin, obowiązujące w naszym kraju. Najważniejsze z nich - Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/128/WE z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009 r.) oraz Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie krajowego planu działania na rzecz ograniczenia ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin na lata 2018–2022.

Godziny stosowania środków ochrony roślin

Przeglądając artykuły na temat stosowania środków ochrony względem zapylaczy, podawane są różne normy czasowe, według których teoretycznie środki te mogą być wykorzystane. By doprecyzować te informacje poprosiliśmy o wypowiedź przedstawicieli Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

- Jeżeli chodzi o konkretne godziny stosowania środków ochrony roślin, to przepisy nie określają ściśle takich norm, gdyż wynika to z praktyki. Ważne jest, aby przed wykonaniem zabiegów obserwować uprawy, czy nie znajdują się na nich już zapylacze. Oblot pszczół może trwać nawet do godziny 21, zależnie od długości dnia i warunków atmosferycznych. Dlatego stosując insektycydy przyglądajmy się uprawom i wykonujmy zabiegi po zakończeniu oblotu - poinformował nas GIORiN.

Kara grzywny

W Art. 76 Ustawy o środkach ochrony roślin, czytamy: „Kto: stosuje środek ochrony roślin niezgodnie z zawartymi w etykiecie wymaganiami, o których mowa w art. 31 ust. 1–3, ust. 4 lit. a–d lub lit. f–h rozporządzenia nr 1107/2009, lub stosuje środek ochrony roślin w sposób stwarzający zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska […] podlega karze grzywny”. Jeżeli sprawa jest kierowana do sądu to kara może wynieść do 5000 zł.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa sprawuje nadzór nad prawidłowym stosowaniem środków ochrony roślin prowadząc kontrole w miejscach gdzie są lub mogą być stosowane środki ochrony roślin. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie na osoby kontrolowane nakładane są kary grzywny oraz kary administracyjne.