Żelazo jest jednym z najważniejszych składników mineralnych organizmu zwierzęcego. Podobnie jak inne mikroelementy pełni on rolę aktywatorów wielu enzymów, podstawową funkcją tego pierwiastka jest jednak udział w transporcie tlenu. Stanowi ono ważny składnik hemoglobiny, odpowiedzialnej za wymianę gazową organizmu. Żelazo jest także składnikiem innego ważnego białka – mioglobiny, która stanowi magazyn tlenu w mięśniach.
Prosięta rodzą się z bardzo niewielkim zapasem żelaza: przeciętnie w ich ustroju znajduje się około 40 – 50 mg tego pierwiastka. Biorąc pod uwagę fakt, iż w pierwszych dniach życia dobowe zapotrzebowanie prosiąt na żelazo może wynieść 15 mg, rezerwa ta zostaje zużyta w ciągu zaledwie kilku godzin. Jednocześnie wzrost organizmu, wymaga dostarczenia coraz wyższych dawek tego składnika, a siara i mleko nie są zbyt zasobne w żelazo. Prosięta są więc bardzo podatne na niedobory tego składnika. Prowadzą one często do wystąpienia w miocie anemii, która objawia się najczęściej pod koniec drugiego tygodnia życia osesków. Typowe objawy anemii, to bladość skóry i błon śluzowych, spadek apetytu, apatia czy zaburzenia ruchu. Skutkami niedoboru żelaza jest zahamowanie wzrostu i znaczny wzrost odsetka upadków wśród prosiąt.
Podstawą profilaktyki anemii prosiąt, jest podawanie oseskom preparatów żelazowych w pierwszych dniach życia. O ile sam zabieg należy do rutynowych, i obecny jest na fermach od dziesięcioleci, o tyle jego przeprowadzenia wciąż nie dla wszystkich jest oczywisty. Nie ma tu bowiem jednego, uniwersalnego zalecenia, czas w którym podamy zwierzętom żelazo zależy przede wszystkim od rodzaju preparatu, i kondycji osesków.
W warunkach naszego kraju wciąż najbardziej popularne jest podawanie preparatów żelazowych w postaci iniekcji domięśniowej. Zastrzyk wykonuje się najczęściej w mięsień pośladkowy, lub tuż za uchem. Preparaty domięśniowe należy podawać zwierzętom w terminie 3 – 5 dzień życia. Warunkiem jest jednak dobra kondycja zdrowotna zwierząt. Kategorycznie nie należy stosować preparatów żelazowych, jeżeli u osesków obserwujemy biegunkę – zabieg przeprowadzony w tym terminie może nasilić jej objawy, co w konsekwencji prowadzi nierzadko do śmierci zwierząt. Żelazo należy również dawkować bardzo ostrożnie: przedawkowanie może bowiem skutkować wystąpieniem potencjalnie śmiertelnej kwasicy metabolicznej.
W ostatnim czasie na popularności zyskują preparaty w postaci past podawanych zwierzętom doustnie. Tego typu preparaty można podawać zwierzętom wcześniej niż domięśniowe: niektórzy producenci zalecają zastosowanie past żelazowych nawet w pierwszym dniu życia, pod warunkiem że prosięta pobiorą wcześniej siarę.
Komentarze