W kontekście trwającego właśnie przeglądu unijnych przepisów dotyczących dobrostanu zwierząt przedmiotem dyskusji na szczeblu UE jest kwestia stosowania klatek.

Koniec epoki klatkowej – pierwsza ocena skutków

Jednak, jak zaznacza Copa-Cogeca, koncepcja spopularyzowana przez europejską inicjatywę obywatelską „Koniec epoki klatkowej” nie była nigdy przedmiotem żadnej oceny skutków.

„Ponieważ nie można było oczekiwać żadnego badania w tej sprawie od Komisji Europejskiej, Copa i Cogeca zleciły pierwszy w historii kompleksowy raport, aby lepiej zrozumieć skutki gospodarcze, społeczne i środowiskowe takiej propozycji. Jak można było się spodziewać, wyniki podkreślają szereg konsekwencji, które do tej pory były całkowicie pomijane w debacie publicznej” – informuje Copa-Cogeca.

Zbadane trzy okresy przejściowe

Badanie to zostało zaprezentowane podczas wczorajszego wydarzenia online, przez trzy instytuty badawcze, które pracowały na zlecenie Copa i Cogeca. Badanie, oparte na modelu CAPRI, koncentruje się na dwóch sektorach i trzech scenariuszach: zakazie stosowania klatek porodowych dla macior i ulepszonych klatek dla kur niosek z przejściem do 2025 r. (scenariusz A), przejściem do 2035 r. (scenariusz B) i przejściem do 2045 r. (scenariusz C).

Spadek produkcji trzody chlewnej o nawet 23,6 proc.

Jak wskazuje Copa-Cogeca, wnioski przedstawione przez naukowców podczas wydarzenia są jasne: produkcja trzody chlewnej mogłaby spaść nawet o 23,6 proc. Badacze wskazali jednak, że wydłużenie okresu przejściowego może znacznie zredukować negatywny wpływ zmian.

Przewidywane spadki produkcji trzody chlewnej w przypadku wprowadzenia zakazu stosowania klatek porodowych dla macior wynoszą w stosunku do scenariusz bazowego:

  • 23,6 proc. w przypadku zakazu od 2025 r.,
  • 8,4 proc. w przypadku zakazu od 2035 r.,
  • 0,5 proc. w przypadku zakazu od 2045 r.

Koszty inwestycji mogą wynieść do 3,5 mld euro

Należy również zaznaczyć, że wprowadzenie zakazu stosowania klatek porodowych dla macior i ulepszonych klatek dla kur niosek wiązać się będzie ze znacznymi kosztami.

„Przejście na systemy wolnego porodu będzie wymagało znacznych inwestycji w nowe kojce i przebudowę istniejących budynków. W zależności od decyzji hodowców, koszty inwestycji mogą wynieść od około 2,1 do 3,5 mld euro. W przypadku produkcji drobiu spadek powinien być niższy, ale można oczekiwać podobnych inwestycji na poziomie UE-27 w wysokości co najmniej 3,2 mld euro” – podkreśla Copa-Cogeca.

Wpływ na bilans handlowy UE – wzrost importu nawet o 1086 proc.

W konsekwencji spadek produkcji będzie miał wpływ na bilans handlowy UE.

„W większości scenariuszy popyt na rynku krajowym nie zmniejsza się proporcjonalnie do spadku produkcji, co prowadzi do bardzo silnego wzrostu importu we wszystkich scenariuszach, zwłaszcza wieprzowiny (między 1086 proc. a 43,7 proc.), ale także jaj (między 18 proc. a 5 proc.). I odwrotnie, eksport z UE-27 gwałtownie spada w przypadku wieprzowiny i jaj” – wskazuje Copa-Cogeca.

We wszystkich trzech scenariuszach do 2045 r. bilans handlowy UE-27 będzie wykazywał deficyt we wszystkich kluczowych rodzajach produkcji zwierzęcej, jak zaznacza Copa-Cogeca.

„Wycofanie klatek jeszcze bardziej zagrozi odporności i konkurencyjności systemu żywnościowego UE i zwiększy naszą zależność od importu w czasie, gdy autonomia żywnościowa staje się wysoce strategiczna” – dodaje Copa-Cogeca.

Znaczny wzrost cen wieprzowiny

W ocenie naukowców wprowadzenie zakazu stosowania klatek porodowych dla macior i ulepszonych klatek dla kur niosek będzie się wiązał z kolejnym poważnym problemem.

„Rolnicy wdrażający te zmiany nie skorzystają z premii rynkowej za swoje produkty, ponieważ cały sektor będzie podążał tą samą ścieżką. Jak potwierdziło niniejsze badanie, przejście na alternatywne systemy utrzymania z czasem spowoduje erozję generowanych przychodów i przyspieszy trend rosnącego importu w obecnych ramach handlowych. Biorąc pod uwagę stopniowe wycofywanie do 2025 r., średnia cena wieprzowiny wzrośnie o 47,4 proc. w UE-27 w porównaniu ze wzrostem o 3,7 proc. w przypadku jaj. W przypadku przyznania 10-letniego lub 20-letniego okresu przejściowego wzrost cen wieprzowiny staje się znacznie mniejszy i prowadzi do bardziej umiarkowanych wstrząsów dla konsumentów. Zmiany cen producentów i konsumentów jaj są mniej znaczące we wszystkich scenariuszach (od 3,8 proc. do 0,3 proc.)” – informuje Copa-Cogeca.

Rezygnacja z klatek zwiększy koncentrację produkcji zwierzęcej

Innym kluczowym wnioskiem z badania jest to, że stopniowe wycofywanie klatek z pewnością zwiększy koncentrację produkcji. W transformację będą w stanie zainwestować przede wszystkim większe zakłady, co jest sprzeczne z wizją Komisji Europejskiej dotyczącą rolnictwa, a w szczególności z wizją europejskiego komisarza ds. rolnictwa.

„W tym samym kierunku badanie identyfikuje również wyraźne ryzyko zwiększenia dysproporcji na jednolitym rynku wewnętrznym. Niezależnie od długości okresu przejściowego, stopniowe wycofywanie klatek będzie miało trwały wpływ na wyniki gospodarcze w Europie Zachodniej i Wschodniej” – wskazuje Copa-Cogeca.

„Ponieważ część naszej produkcji trzody chlewnej i jaj zostanie przeniesiona, a jak wskazano w istniejącej ocenie wpływu Od pola do stołu, przeniesienie to doprowadzi do ucieczki emisji, a także wpłynie na różnorodność biologiczną i dobrostan zwierząt w krajach niedostosowanych do naszych standardów produkcji. Byłoby to dokładne przeciwieństwo tego, do czego dążyli jego promotorzy” – dodaje Copa-Cogeca.

„Większość debat UE na ten temat ma charakter polityczny”

Komentując te wyniki Miguel Angel Higuera, przewodniczący grupy roboczej ds. dobrostanu zwierząt Copa i Cogeca, podkreślił, że „do tej pory nie zlecono żadnego innego badania na taką skalę, nawet jeśli jego zakres był ograniczony do dwóch sektorów”. W jego ocenie oznacza to, że „większość debat UE na ten temat ma charakter polityczny i bardzo częściową wizję".

„Wybór okresu przejściowego będzie miał poważne konsekwencje dla produkcji”

„Zasadniczo nie sprzeciwiamy się temu silnemu zapotrzebowaniu społecznemu. To badanie po prostu pokazuje jasny fakt: wybór okresu przejściowego będzie miał poważne konsekwencje dla produkcji, rentowności rolników, wzrostu cen dla konsumentów i efektów koncentracji. Mogę tylko powtórzyć słowa autorów tego badania: Zaleca się, aby Komisja rozważyła ramy odpowiednie do tego celu i płynnie zarządzała transformacją, zamiast realizować scenariusz szokowy" – stwierdził Higuera odnosząc się do stopniowego wycofywania klatek.