Siew rzepaku można przeprowadzić za pomocą różnego rodzaju siewników. Najlepiej sprawdzają się nowoczesne siewniki punktowe, jednak nawet uniwersalny siewnik rzędowy - poprawnie ustawiony - sprosta temu zadaniu. Najważniejsze są: prawidłowe ustawienie dawki materiału siewnego, rozstaw rzędów o raz głębokość siewu.

WAŻNA DAWKA WYSIEWU

Porównując ilość nasion wysiewanych w przypadku rzepaku i popularnych zbóż, widać dużą dysproporcję. Zwykle na hektar przeznacza się 2-5 kg nasion rzepaku. Precyzyjne wysianie tak małej ilości materiału wymaga poświęcenia szczególnej uwagi przy ustawieniu dawki wysiewu.

Aparaty w siewnikach mechanicznych są zwykle wyposażone w zespół dwóch kółek wysiewających: jedno do zbóż oraz drugie do nasion drobnych. W przypadku siewnika Poznaniak i pochodnych wersji kółko do siewu nasion drobnych jest stale napędzane i od niego napęd bierze kółko do nasion zbóż. Dlatego przygotowując siewnik do wysiewu rzepaku, należy rozłączyć zespół tak, aby obracało się jedynie kółko do wysiewu nasion drobnych. Wykonuje się to za pomocą popychacza, ustalając pozycję przesuwnego zbieraka sprzęgającego kółka.

Takie rozwiązanie nie jest jednak regułą. Na przykład w popularnym siewniku Kuhn Integra siew, bez względu na wielkość nasion, odbywa się za pomocą tego samego kółka. Za dokładność wysiewu nasion drobnych odpowiada tutaj rowkowy aparat wysiewający, wyposażony w zintegrowane kółko z rowkami do nasion drobnych.

Za ilość wysiewanego materiału odpowiadają również ustawienia zasuwek, a także prędkości obrotu kółek wysiewających i wielkość szczeliny denek. Na przykład w Poznaniaku zasuwki przy siewie rzepaku powinny być ustawione w pozycji 3/4, natomiast w Väderstad Rapid w pozycji 1, czyli w położeniu powodującym najmniejszy przepływ nasion. Prędkość obrotową kółek wysiewających w maszynach, których aparaty napędzane są od koła jezdnego, reguluje się za pomocą przekładni (stopniowej bądź bezstopniowej). W maszynach Kuhn ustawienie wielkości wysiewu odbywa się inaczej niż w większości siewników. Na przykład w modelu Integra przepustowość aparatów wysiewających reguluje się śrubą mikrometryczną. Z kolei w siewnikach z hydraulicznym bądź elektrycznym napędem kółek wysiewających ich prędkość ustawia się za pomocą sterowników elektronicznych.

W przypadku siewników punktowych należy pamiętać o zamontowaniu w dozowniku nasion tarcz do nasion drobnych przeznaczonych do siewu rzepaku. Na przykład w siewniku Väderstad Tempo jest to tarcza 12114P-32S mająca 121 otworów o średnicy 1,4 mm.

Podczas wykonywania próby kręconej można szacunkowo porównać ilość nasion zadawanych przez każdy z aparatów, co pokaże nam, czy wszystkie są równo wyregulowane. Warto pokusić się o sprawdzenie wielkości szczelin, a wszelkie nieprawidłowości zniwelować za pomocą śrub regulacyjnych na poszczególnych denkach. Niektórzy producenci siewników udostępniają aplikacje pomagające w kalibracji maszyn. Jedną z nich jest program Seeders Calibration Assistant firmy Kuhn, pomagający w przeprowadzeniu próby kręconej dla siewników t ego producenta.

ROZSTAW RZĘDÓW

Co do optymalnej szerokości siewu rzepaku nie ma jednoznacznych wytycznych. Jednak jak pokazuje praktyka, zbyt wąski rozstaw rzędów obniża plon. Dlatego podczas siewu rzepaku uniwersalnymi siewnikami rzędowymi zamykamy co drugą zasuwkę, otrzymując rozstaw około 25 cm. Podczas siewu maszynami punktowymi mamy większe pole do popisu. Możemy zwiększyć rozstaw do np. 45 cm, czyli wartości zalecanej dla odmian mieszańcowych rzepaku, charakteryzujących się dużym potencjałem rozkrzewiania.

Przed przystąpieniem do siewu należy sprawdzić odległości pomiędzy poszczególnymi redlicami, ponieważ w wyniku luzów w układzie mocowania może dojść do przesunięcia elementów maszyny.

GŁĘBOKOŚĆ SIEWU

Rozpoczynając siew, powinniśmy zweryfikować głębokość, na jakiej siewnik umieszcza materiał. Jeśli nasiona zostaną zasiane na różnej głębokości, może to skutkować nierównymi wschodami, a to z kolei może powodować późniejsze trudności z ustaleniem optymalnego terminu zabiegów agrotechnicznych. Zalecana głębokość siewu dla rzepaku przy optymalnych warunkach wynosi 1-2 cm, jednak przy niskiej wilgotności gleby zalecane jest jej zwiększenie. Poprawność ustawienia głębokości wysiewu najlepiej sprawdzać w miejscach prezentujących średnie warunki dla stanowiska. Regulacji dokonuje się przez zmianę wartości zagłębiania i docisku redlic oraz intensywności pracy wału doprawiającego i zgrzebła palcowego wyrównujących powierzchnię pola po przejeździe siewnika.

W prostszych konstrukcjach ustawienia głębokości pracy oraz docisku radlic i zgrzebła wykonuje się ręcznie, natomiast w nowocześniejszych maszynach, jak na przykład Väderstad Rapid, zmiany ustawień pracy podzespołów siewnika dokonuje się z kabiny ciągnika za pomocą panelu sterującego.

 

Artykuł ukazał się w sierpniowym wydaniu miesięcznika "Farmer"