Zawsze dzieje się tak, że maszyny największe wzbudzają również największe zainteresowanie. Ogromne ciągniki na kołach bliźniakach czy z napędem gąsienicowym są ozdobą targów i wystaw rolniczych. Do takich maszyn są najczęściej podłączane gigantyczne narzędzia uprawowe, takie jak na przykład sześcio- czy ośmiometrowe brony aktywne. Są tyle efektywne, co i efektowne dzięki temu, że poza ogromnymi rozmiarami są maszynami aktywnymi.

Dla kogo?

Jednak dla większości rolników bardzo duże brony wirnikowe są odbierane jedynie jako ciekawostki. Dlaczego? Odpowiedź jest prosta. Tego typu maszyny mają rację bytu tylko w największych gospodarstwach i przedsiębiorstwach rolnych. Większe maszyny wymagają znacznie więcej. Do poprawnej i efektywnej pracy potrzeba ciągnika o bardzo dużej mocy. Równie ważna jest wydajność i siła trzypunktowego układu zawieszenia. Brony wirnikowe to maszyny przeznaczone do pracy na glebach ciężkich i trudnych w uprawie, z którymi kultywatory bierne nie dają sobie rady. W takich warunkach, przy tak dużej masie ciągnika i współpracującej maszyny (lub agregatu uprawowo-siewnego), bardzo często zachodzi konieczność stosowania kół bliźniaczych. Wszystkie te elementy i wiele innych związanych ze zwiększonymi kosztami eksploatacji sprawiają, że stosowanie największych bron wirnikowych opłaca się tylko w gospodarstwach wielkoobszarowych.

Dwie przekładnie

Oferta firmy Kuhn dotycząca maszyn uprawowych jest bardzo szeroka. Wśród pługów, bron talerzowych i glebogryzarek potężną rodzinę stanowią właśnie brony wirnikowe. Są urządzenia mniejsze, o średniej szerokości roboczej, oraz te największe – składane hydraulicznie brony o szerokości roboczej do 6 m.

HR 6003 DR to nazwa największej sześciometrowej brony aktywnej Kuhna. Maszyna ma zwartą i sztywną konstrukcję, co jest bardzo ważne z uwagi na siły działające na maszynę podczas pracy. Do budowy trzypunktowego zawieszenia wykorzystano ulepszoną stal. Rama brony sprawia wrażenie solidnej, a każda ze składanych części jest wsparta potężnymi przegubami. Taka konstrukcja bez wątpienia wpływa na odporność i żywotność maszyny. W oczy rzucają się również potężne siłowniki hydrauliczne odpowiedzialne za składanie maszyny na czas transportu. Dzięki nim z 6 metrów szerokości roboczej robi się 2,52 m.

Zaraz za siłownikami po obydwu stronach maszyny umieszczono wałki przekaźnikowe. HR 6003 DR ma jedną przekładnię główną połączoną wspomnianymi wałkami z przekładniami bocznymi. W przekładniach bocznych istnieje możliwość montowania kół zębatych różnej wielkości. Umożliwia to zmianę prędkości obrotowej zębów. Ten typ przekładni w bronach Kuhn nosi nazwę Duplex.
Seryjnie brony HR 6003 DR wyposażone są w system szybkiej wymiany zębów o nazwie Fast-Fit (z języka angielskiego – szybkie dopasowanie). Krótki czas wymiany zębów osiągnięto dzięki wyeliminowaniu konieczności stosowania narzędzi. Zęby wkładane są w charakterystyczną kieszeń. W każdej kieszeni, w dolnej części, jest otwór, w którym umieszcza się nakładany od dołu bezpiecznik zabezpieczony dodatkowo zawleczką. Standardowo brona wyposażona jest w system zmiany pozycji ze sztywnej na pływającą. Zmiana pozycji odbywa się za pomocą zmiany położenia płyty umieszczonej u nasady siłowników hydraulicznych.

Wał do wyboru

Zależnie od warunków glebowych i rodzaju wykonywanych czynności brony aktywne mogą być wyposażone w wał doprawiający. Praktycznie każda firma mająca w swojej ofercie brony aktywne ma również mniejszą bądź większą liczbę dostępnych wałów – od lekkich rurowych i strunowych po wały pełne typu Packer. Brony wirnikowe Howard nie są wyjątkiem.

Największy model brony aktywnej Howard ma 6 m szerokości roboczej. Na tej szerokości rozmieszczono 24 wirniki mieszające glebę. To daje 4 wirniki na 1 metr. W zależności od wersji wirniki mogą się kręcić z różnymi prędkościami. W sześciometrowym modelu HK 25 HY dostępna jest tylko jedna prędkość – 400 obr./min. Z kolei w modelach HK 31 HY i HK 32 HY B wirniki mogą obracać się 270, 360 bądź 400 razy na minutę. Jeszcze inaczej jest w bronach HK 32 S HY. W tym wypadku dostępne są dwie prędkości 274 i 318 obr./min. Tutaj należy się wyjaśnienie, bowiem cechą łączącą te modele jest w tym wypadku szerokość (wszystkie występują w wersji 4, 4,5, 5 i 6 m), są jednak różnice. Brony HK 25 HY przeznaczone są do pracy w normalnych warunkach glebowych z ciągnikami o mocy do 200 KM. HK 31 HY mogą współpracować z większymi ciągnikami o mocy do 270 KM. Największe i zarazem „najtwardsze” urządzenia radzą sobie w ciężkich warunkach na zakamienionych glebach i mogą współpracować z ciągnikami o mocy do 300 KM.

Najlżejsza 6-metrowa brona waży 2 tony (bez wału), najcięższa 600 kg więcej. Rzecz jasna masa wzrasta przy zamontowaniu wału. Różne warunki pracy wymagają różnych wałów. Brony Howard można wyposażyć w jeden z pięciu dostępnych rodzajów. Na lżejsze warunki glebowe wystarczający może być również lekki wał rurowy. Poza wałem rurowym można wybrać jeden z dwóch wałów typu Packer – zębowy lub falowany. Gdy brona wirnikowa zagregatowana jest z siewnikiem, to przydatny może okazać się pełny wał oponowy. Ostatnia możliwość to wał Cracker.

Prawdziwy gigant

Brona aktywna o szerokości roboczej 6 m to całkiem potężna maszyna. Okazuje się jednak, że są jeszcze większe! Firma Maschio ma w swojej ofercie niewielką rodzinę bron wirnikowych Jumbo. Cała seria obejmuje cztery modele w tym 5-, 6-, 7- i 8-metrowe! Sześciometrowe jednostki dostępne są również w serii Aquilla Rapido. Mimo iż 8-metrowa brona Jumbo jest aż o dwa metry szersza, to uwagę zwracają wydawałoby się krótsze niż we wcześniej omawianych modelach siłowniki. Każdy z nich musi podnieść ciężar ponad 2 tony (masa 8-metrowej Jumbo wynosi 4,3 tony). Z racji dużej rozpiętości maszyna nie sprawia wrażenia tak zwartej, jak na przykład konstrukcja Kuhna. Mimo to potężna rama i trzypunktowy układ zawieszenia sprawiają, że brona powinna radzić sobie nawet w trudniejszych warunkach.

300 KM to minimum dla ciągnika, który ma współpracować z tą maszyną. Górna granica wynosi 350 KM. Na długości ośmiu metrów konstruktorzy umieścili 32 wirniki (64 zęby). Zęby zmienia się łatwo, ponieważ umieszczone są w kieszeniach. Mogłoby się wydawać, że 8 metrów szerokości roboczej to co najmniej 3 m szerokości transportowej. A tymczasem w pozycji złożonej brona zajmuje 2,45 m. Trzeba przyznać, że jest to dobry wynik.

Za elementem roboczym można umieścić jeden z czterech rodzajów dostępnych wałów (rurowy, zębaty, typu Packer, spiralny).

Źródło: "Farmer" 06/2008