Przy zamawianiu nowego kombajnu możemy w dowolny sposób konfigurować sita, w jakie ma być on wyposażony. Jednak gdy kupujemy kombajn używany, to bierzemy go z sitami, jakie zamówił pierwszy lub w lepszym wypadku ostatni właściciel maszyny. Lecz gdy nasz kombajn wymaga wymiany sit, to nic poza pieniędzmi nie stoi na przeszkodzie, aby wymienić je na takie, które lepiej sprawdzą się w danych warunkach pracy. Zanim przejdziemy do tego, co mają w swojej ofercie polscy producenci, warto zaznaczyć, że na rynku jest dostępnych kilka typów sit. Wszystkie podane ceny w artykule są cenami netto i były obowiązujące na dzień jego powstania.

Sita z otworami

Inaczej nazywane są otworowymi. Jest to najprostszy i najstarszy rodzaj sit oferowanych w kombajnach zbożowych. Śmiało można napisać, że przywędrowały do kombajnów jeszcze z młocarni stacjonarnych. Ich budowa jest prosta, mają bowiem wiele otworów okrągłych lub podłużnych o określonej średnicy. Przez te otwory przesiewane są zbierane nasiona. Wyróżniamy przy tym sita o gładkiej powierzchni i sita z otworami obniżonymi w stosunku do powierzchni sita, co ułatwia przesiewanie. Najbardziej zaawansowane modele mają na swojej powierzchni łańcuchy czyszczące podczas pracy powierzchnię sit z materiału, który się trudno przesiewa, jak np. wilgotne ziarno kukurydzy. Zalety sit otworowych to dokładne czyszczenie zbieranych nasion i zdolność do pracy nawet wtedy, gdy zbierane nasiona są wilgotne. Wady to konieczność posiadania odpowiednich sit do zbioru różnych gatunków roślin, bowiem te do pracy z rzepakiem nie będą się nadawały do pracy z kukurydzą czy bobikiem i odwrotnie. Mają również niskie zdolności przesiewania i przy obecnych wydajnościach zbóż i mocach kombajnów mogą ograniczać wydajność zbioru. Sita otworowe kiedyś były jedynymi, jakie kombajny miały w wyposażeniu. Obecnie zalecane są jako sita dolne, chociaż przez niektórych rolników zalecane jako górne podczas zbioru mokrej kukurydzy. 

Sita lamelkowe

Występują także pod nazwą sit żaluzjowych lub blaszkowych. Są znacznie bardziej skomplikowane od sit otworowych, bowiem posiadają części ruchome. Są nimi tzw. lamelki o różnym kształcie, zgrzane z drutem, na którym mogą się obracać w ramie sita. Obecnie są chyba najbardziej popularne w kombajnach zbożowych wszystkich producentów. Ich podstawową zaletą jest uniwersalność, bowiem im bardziej otworzymy lamelki, tym większej średnicy materiał jesteśmy w stanie przesiać. Te same sita można wykorzystać zarówno do zbioru rzepaku, jak i grochu czy bobiku. W praktyce występuje kilka rodzajów sit żaluzjowych. Najstarsze konstrukcyjnie są sita ze szczeliną do ziarna, obecnie niespotykane w nowych kombajnach. Taki rodzaj sita dobrze radzi sobie przy zbiorze zbóż i roślin drobnonasiennych, jednak ma dość niską w porównaniu do nowszych rozwiązań wydajność czyszczenia. Rozstaw lamelek (czyli odległość od druta do druta, na którym zamontowane są lamelki) w takim sicie wynosi z reguły 1 1/8” (cala). Kolejny rodzaj to sito ze szczeliną Closza. Występuje ono w rozstawie 1 1/8” oraz 1 5/8” (wycięcie lamelki wynosi 10 lub 22 mm) i jest jednym z najbardziej uniwersalnych sit, gdyż przy odpowiednim ustawieniu poradzi sobie zarówno z oczyszczeniem nasion roślin takich jak rzepak, jak i kukurydza. Swój kres osiąga w zasadzie dopiero przy pracy w mokrej kukurydzy, kiedy to zwyczajnie potrafi się zapchać. Aby poradzić sobie z tym problemem, zostało stworzone specjalne sito do kukurydzy. Rozstaw drutów wynosi w nim 1 5/8”, a lamelki są bardzo wycięte (głębokość wycięcia 32 lub 39 mm), zatem nawet w przypadku małego otwarcia sit całość przesiewa zbierane nasiona i jednocześnie nie zapycha się resztkami osadek czy grubymi kawałkami słomy kukurydzianej. Warto dodać, że w niektórych sitach spotyka się kilka rodzajów lamelek i kilka ich rozstawów. Wszystko po to, by zwiększyć wydajność przesiewania. Różni producenci stosują różne kształty, wcięcia i rozstawy lamelek po to, by osiągnąć jak najlepsze rezultaty pracy. Tego rodzaju sita są zalecane zarówno jako dolne, jak i górne. 

Sita LDW

To sita najnowszej generacji, które stosunkowo niedawno pojawiły się na polskim rynku. Lamele w tych sitach zostały nazwane lamelami dużych wydajności LDW i stąd cała nazwa sit. Lamele są szerokie i mają półokrągły kształt. Pomiędzy nimi znajdują się wygięte do dołu sita noski/ostrogi. Zapobiegają one przesiewaniu kawałków słomy i większych zanieczyszczeń przez sito, co zwiększa wydajność czyszczenia. Takie sita są obecnie oferowane jako wyposażenie standardowe w dużych, 6-klawiszowych kombajnach. Sprawdzą się podczas zbioru wysokoplonujących zbóż, a także nasion trudnych do zbioru, jak np. ostropest czy gryka. W tego typu sitach od dołu lamele mają wygiętą blachę, która jest odpowiedzialna za kierowanie strumienia powietrza w odpowiedni sposób, by proces przesiewania był jeszcze bardziej wydajny. Sita LDW radzą sobie we wszystkich rodzajach zbieranych nasion, a poddają się dopiero przy wilgotnym ziarnie kukurydzy. Sita mogą pracować w kombajnie zarówno jako górne, jak i dolne.

Sitono

Mająca swoją siedzibę w podwrzesińskiej Nekli firma Sitono ma w swojej ofercie sita otworowe, przeznaczone głównie do zbioru kukurydzy na ziarno. Firma jest w stanie zaoferować sita do większości modeli kombajnów pracujących na polskim rynku. Jeśli zajdzie potrzeba, to może wykonać sito zgodnie z wymiarami podanymi przez klienta lub też na wzór sita posiadanego przez klienta. Otwory w sicie mogą być zarówno okrągłe, jak i podłużne. Ich rozstaw również może być dowolny. Obecnie koszt zakupu takiego sita wynosi ok. 700 zł za m2.

AbMetal/Sitamet

Te pochodzące z Wielkopolski firmy mają wspólny zakład produkcyjny. W swojej ofercie posiadają zarówno sita otworowe, jak i żaluzjowe do kombajnów wszystkich marek obecnych na rynku. Sita otworowe mogą być wykonane w dowolnym rozmiarze i rozstawie otworu. Są one produkowane wg oryginalnej dokumentacji technicznej z jednego arkusza blachy, co znacząco zwiększa ich sztywność. Sita żaluzjowe oferowane przez firmy są w całości wykonywane we własnym nowoczesnym zakładzie produkcyjnym. Warto podkreślić, że firmy oferują na swoje wyroby aż 3 lata gwarancji. Niestety nie udało nam się ustalić przykładowej ceny sita, firmy nie odpowiedziały na naszą prośbę o udostępnienie cen.

Hago

To kolejna firma z Wielkopolski, która ma w swojej ofercie zarówno sita lamelkowe, jak i sita LDW. Dostępne są one do różnego rodzaju kombajnów popularnych na polskim rynku. Sita są w całości cynkowane galwanicznie. W sitach lamelkowych drut mocujący ma średnicę 4 mm i jest umacniany powierzchniowo. W sitach typu LDW lamele mają wyprofilowane ostrogi oraz duże kierownice, dzięki którym przepływ powietrza przez sita jest bardziej równomierny i mocniejszy. W obu przypadkach lamele są wykonane z blachy o podwyższonej wytrzymałości i mocowane do drutu poprzez zwiększoną liczbę zgrzein. Sama powierzchnia sita jest pokryta dodatkową powłoką zwiększającą poślizg przesiewanego materiału po powierzchni lameli. Dla zwiększenia trwałości druty mocowane są do ramy przy pomocy perforowanej blachy o szerokości 2 cm, co zwiększa ich podatność na przetarcie. Jeśli chodzi o ceny, to koszt sit typu CZ2 do kombajnu Claas Dominator 85 wynosi 900 zł za sito górne, natomiast sito dolne kosztuje w tym przypadku 700 zł. Sita typu LDW i sita do kukurydzy to koszt 1200 zł.

Osko-Plast

Ta firma z województwa lubelskiego ma w sprzedaży wyłącznie sita żaluzjowe i LDW, których w ofercie ma kilka modeli. Żaluzjowe są oznaczone symbolami: CZ1 dł. lamelki 10 mm, CZ2 dł. lamelki 22 mm, CZ3 dł. lamelki 32 mm. Jeśli chodzi o sita LDW, to firma oferuje je dla różnych rodzajów kombajnów zbożowych dostępnych na polskim rynku. Sita CZ1, CZ2 oraz LDW są wykonane z blachy o grubości 0,65 mm i zalecane przy zbiorze rzepaku, roślin strączkowych oraz zbóż. Natomiast sita CZ2 (w wersji do kukurydzy) i CZ3 są wykonane z blachy o grubości 0,95 mm i polecane przez producenta do zbioru kukurydzy. We wszystkich sitach ramka sita jest wykonana z profilu zamkniętego, co zwiększa jej sztywność, druty są utwardzane powierzchniowo i mocowane do ramy za pomocą blach o szerokości 2 cm (zmniejsza to przecieranie drutów). Sita są poddawane procesowi cynkowania oraz pokrywane specjalnym lakierem antystatycznym, dzięki czemu zwiększa się wydajność przesiewania. Wszystkie sita są objęte dwuletnią gwarancją. Koszt zakupu takich sit dla lamelki CZ1 i CZ2 wynosi 1100-1300 zł za sota do 0,5 m2 powierzchni oraz od 900 do 1050 zł dla sit powyrzej 0,5 m2 zł za m2, natomiast dla sit CZ3 oraz LDW 1250-1350 zł za m2 zł netto/m2. 

Tommar 

Wielkopolska to zagłębie producentów sit, bowiem i ta firma pochodzi z tego województwa. Tommar od ponad 60 lat zajmuje się produkcją i regeneracją sit do wielu maszyn, w tym do kombajnów zbożowych. Oferuje zarówno sita otworowe, które są już coraz rzadziej zamawiane przez klientów, jak i różne rodzaje sit żaluzjowych. Sita są cynkowane, co wydłuża ich żywotność i trwałość, można jednak zamówić wersję nieocynkowaną, która jest tańsza. Firma oferuje także usługi regeneracji sit do każdego z modeli kombajnów. Jeśli chodzi o ceny, to sita do kombajnu Claas Dominator 96 kosztują 1800 zł za górne sito żaluzjowe i 1200 zł za dolne sito żaluzjowe. Sito otworowe to wydatek ok. 400 zł. 

Kosi człowiek, nie maszyna 

Jest wśród kombajnistów takie powiedzenie, że „kosi człowiek, nie maszyna”. Trzeba w trakcie pracy pamiętać o tym, że to właśnie operator jest podczas zbioru najważniejszy, bowiem to od niego zależy ustawienie kombajnu, w tym sit, tak aby pracowały z jak największą wydajnością. Trzeba również pamiętać, że ustawienie sit powinno się regulować kilka razy w ciągu dnia, bowiem zbierane nasiona mają inne parametry rano, a zupełnie inne po południu. Od tych ustawień zależy, z jaką wydajnością i z jakimi stratami będziemy zbierali owoc całego sezonu pracy.